Ο σεισμός την ξανακάνει αποικία
«Η ελπίδα πολλών Αϊτινών που επέζησαν από το σεισμό ίσως είναι να υπαχθούν σε καθεστώς διεθνούς προτεκτοράτου». Το σχόλιο της ιταλικής εφημερίδας «Repubblica» ακούγεται εντελώς ειρωνικό για την πρώτη χώρα της Λ. Αμερικής που έγινε ανεξάρτητη, αλλά, όπως εξελίσσονται τα πράγματα, η Αϊτή θα είναι στο εξής, και άγνωστο για πόσο, μόνο κατ' όνομα ανεξάρτητο κράτος.
Οι Αμερικανοί αποβιβάζουν διαρκώς στρατό στην Αϊτή, απαγορεύοντας να προσγειωθούν αεροπλάνα άλλων χωρών με βοήθεια, γεγονός με μεγάλο κόστος σε ανθρώπινες ζωές Ποιου κράτους αυτή τη φορά; Οι μνηστήρες δεν λείπουν. Οι ΗΠΑ, η Βραζιλία και η Γαλλία είναι οι βασικές ξένες δυνάμεις που ερίζουν για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, την ανοικοδόμηση και το μελλοντικό έλεγχο της χώρας. Αυτός ο λόγος, και όχι τα αντιαμερικανικά και αντιμπεριαλιστικά αντανακλαστικά ήταν που προκάλεσε την αρχικά έντονη αντίδραση των Γάλλων, οι οποίοι έκαναν λόγο για προσπάθεια προσάρτησης, και των Βραζιλιάνων, απέναντι στην απόβαση των αμερικανικών δυνάμεων στο Πορτ-ο-Πρενς και την ανάληψη ελέγχου του αεροδρομίου. *Εξυπακούεται ότι εκ των τριών οι ΗΠΑ είναι αυτές που θα λάβουν τη μερίδα του λέοντος. Η στρατιωτική και οικονομική τους υπεροχή, η γεωγραφική γειτνίαση και η εμπειρία από την παλαιότερη στρατιωτική τους παρουσία στη χώρα, τις καθιστούν τον υπ' αριθμόν ένα παίκτη.
Για το φόβο του Τσάβες
Βέβαια, με τόσα μέτωπα ανοιχτά στο εξωτερικό και μια σοβαρή οικονομική κρίση στο εσωτερικό, η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να αφοσιωθεί «ψυχή τε και σώματι» στην Αϊτή. Επιπλέον, πέρα από το σίγουρα προσοδοφόρο κεφάλαιο της ανοικοδόμησης, δεν έχει πλέον πολλά να απομυζήσει από αυτή την καθημαγμένη χώρα. Θέλει, ωστόσο, να εδραιώσει την εκεί παρουσία της και να αποτρέψει το ενδεχόμενο να περάσει η Αϊτή στη σφαίρα επιρροής «εχθρικών» δυνάμεων, όπως για παράδειγμα της Βενεζουέλας του Ούγκο Τσάβες.
*Οι ΗΠΑ, ωστόσο, θα πρέπει να συμβιβαστούν και με την έντονη παρουσία της Βραζιλίας, η οποία φιλοδοξεί να εξελιχθεί σε παναμερικανική δύναμη. Ηδη η Βραζιλία αποτελεί τον βασικό εταίρο της Ουάσιγκτον σε αυτή την επιχείρηση διάσωσης, ενώ είναι επικεφαλής των ειρηνευτικών δυνάμεων του ΟΗΕ στην Αϊτή.
Με τη στρατιωτική της παρουσία η Βραζιλία δεν αποσκοπεί μόνο στην επιβολή της τάξης, αλλά και στο να κάνει επίδειξη ισχύος στην ευρύτερη περιοχή. Ο βραζιλιάνος πρόεδρος Λούλα έχει καταστήσει σαφές ότι η ανοικοδόμηση της Αϊτής πρέπει να παραμείνει στα χέρια της Λατινικής Αμερικής. Οι ΗΠΑ δεν φαίνονται να διαφωνούν ριζικά με αυτή την ιδέα, και σίγουρα προτιμούν για εταίρο τον Λούλα αντί για τον Τσάβες.
*Με δεδομένο αυτό το σκηνικό, η «μαμά Γαλλία», η πρώην αποικιοκρατική δύναμη, θα πρέπει μάλλον να αρκεστεί σε ένα δευτερεύοντα ρόλο. Ο γάλλος πρόεδρος Σαρκοζί, βέβαια, ήταν εκείνος που έπεισε τους ευρωπαίους εταίρους για μια σύντομη συνάντηση στις Βρυξέλλες την περασμένη Δευτέρα για την αποστολή αστυνομικής δύναμης στην Αϊτή.
Ομηρος της Ε.Ε.
Ομως, με δεδομένο το ευρύτερο δυσκίνητο ευρωπαϊκό πλαίσιο στο οποίο είναι υποχρεωμένος, εν πολλοίς, να κινηθεί και τον σκληρό ανταγωνισμό που έχει να αντιμετωπίσει από τις ΗΠΑ και τη Βραζιλία, δεν θα πρέπει να τρέφει ιδιαίτερα μεγάλες προσδοκίες. Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Le Monde», «κυβερνητική πηγή της Βραζιλίας δήλωνε στο πρακτορείο AFP ότι ο Μπαράκ Ομπάμα πρότεινε στο βραζιλιάνο πρόεδρο Λούλα να αναλάβουν οι ΗΠΑ, η Βραζιλία και ο Καναδάς το συντονισμό των ξένων δωρητών. Ούτε λέξη για τη Γαλλία».
Τα τελευταία χρόνια, στην πραγματικότητα, η Αϊτή αποτελεί προτεκτοράτο του ΟΗΕ και είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι όποιοι προστάτες θα κρύβονται πίσω από τη σημαία των Ηνωμένων Εθνών. Αν, και, οι σημαίες δεν έχουν καμία σημασία. Η Αϊτή θα είναι, στην ουσία, αποικία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Το δάνειο των 100 εκατομμυρίων δολαρίων που ανακοίνωσε το ΔΝΤ ότι θα δώσει στην Αϊτή, θα προστεθεί στα άλλα 165 εκατομμύρια που χρωστά η χώρα στο διεθνή χρηματοπιστωτικό οργανισμό και θα διέπεται από τους ίδιους ληστρικούς όρους του παρελθόντος.
Οπως σωστά υπενθυμίζει το αριστερό αμερικανικό περιοδικό «The Nation», «με το να λέμε ότι η Αϊτή είναι η φτωχότερη χώρα του δυτικού ημισφαιρίου χάνουμε το νόημα των πραγμάτων. Την Αϊτή την έκαναν φτωχή η Γαλλία, οι ΗΠΑ, η Βρετανία και οι λοιπές δυνάμεις της Δύσης, το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα».
Οι αλλαγές στην ανθρωπιστική βοήθεια
Τον κατακερματισμό της διεθνούς ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής βοήθειας που προσφέρεται από τις αναπτυγμένες στις αναπτυσσόμενες χώρες του πλανήτη αποτυπώνει πρόσφατη μελέτη δυο ερευνητών του Ινστιτούτου Μεταβατικών Οικονομιών της Στοκχόλμης.
Ο Εμανουέλ Φροτ και ο Χαβιέρ Σαντίσο αποτύπωσαν σε μια συγκριτική έρευνα («Crushed Aid: Fragmentation in Sectoral Aid») το σύνολο των προγραμμάτων βοήθειας που «έτρεχαν» ανά τον πλανήτη μέχρι το 2007 και διαπίστωσαν ότι οι δωρητές αφενός μοιράζουν περίπου τα ίδια χρηματικά ποσά που διέθεταν και στο παρελθόν, αλλά σε μικρότερα κομμάτια πλέον, και αφετέρου μετατοπίζουν το ενδιαφέρον τους σε λιγότερο αναπτυξιακά πρότζεκτ.
Το 2007 «έτρεχαν» ταυτοχρόνως 93.517 προγράμματα βοήθειας σε όλο τον κόσμο, με τάση πολλαπλασιασμού σταθερά ανοδική. Υπήρχαν αναπτυσσόμενες χώρες οι οποίες λάμβαναν βοήθεια ταυτοχρόνως μέσω περισσότερων από 2.000 προγράμματα την ίδια χρονιά (ο διεθνής μέσος όρος ήταν 601): Το Ιράκ είχε 4.162, η Μοζαμβίκη 2.409, η Ινδία 2.122 και ακολουθούσαν Ουγκάντα, Κίνα, Ζάμπια, Ινδονησία, Αιθιοπία, Βιετνάμ, Τανζανία κ.ά. Ενώ, όμως, ο αριθμός των προγραμμάτων βοήθειας αυξάνεται εκρηκτικά (όπως και ο αριθμός των μη κερδοσκοπικών οργανισμών που τα διαχειρίζονται), οι προϋπολογισμοί τους συρρικνώνονται.
Το αξιοσημείωτο είναι ότι το αντικείμενο της βοήθειας που προσφέρουν οι δωρητές μετατοπίζεται δραματικά προς τον κοινωνικό τομέα, αντί της στήριξης της παραγωγής και της οικονομίας των χωρών που λαμβάνουν τις δωρεές. Οι ισχυροί του πλανήτη έχουν διπλασιάσει μέσα σε τρεις δεκαετίες (από 30% του συνόλου της διεθνούς βοήθειας το 1970, σε πάνω από 60% το 2007) τη χρηματοδότηση προγραμμάτων υγείας, εκπαίδευσης, πληθυσμού, προμήθειας νερού, διακυβέρνησης και πρόληψης συγκρούσεων αντί εκείνων που στηρίζουν την παραγωγή (γεωργία, δασοκομία, αλιεία, εξορύξεις, κατασκευές, εμπόριο, τουρισμό) ή την οικονομία (μεταφορές, επικοινωνίες, ενέργεια, τραπεζικά συστήματα) των φτωχών χωρών.
Οι ερευνητές καταγράφουν επίσης μια λίστα χωρών που μονοπωλούν τη βοήθεια προς συγκεκριμένα σημεία του πλανήτη, συνολικά ή για συγκεκριμένους τομείς. Η Ιαπωνία κυριαρχεί στην περιοχή του Ειρηνικού Ωκεανού, ενώ οι ΗΠΑ σε συντριπτικό βαθμό στο Ιράκ και σε σημαντικό ποσοστό στο Καζακστάν, την Κολομβία, την Αίγυπτο, την Ιορδανία και αλλού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου