Το βίωμα να είσαι μετανάστης

Η "Ομάδα Μετανάστες" της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας Κυψέλης (ΟΠΙΚ) που είναι μέλος και η ιστορικός Τασούλα Βερβενιώτη, θέλει να αναδείξει την ιστορία και το βίωμα των μεταναστών όπως οι ίδιοι τα ανασυστήνουν μνημονικά. Εξηγούν στην Κρυσταλία Πατούλη ότι ο στόχος τους, μεταξύ άλλων, είναι να καταγράψουν "τις σκέψεις και τα συναισθήματα των ελλήνων κατοίκων της Κυψέλης για τη μετανάστευση, προκειμένου να έρθουν στο προσκήνιο όχι αυτά που διαχωρίζουν και νομιμοποιούν τη ρατσιστική βία αλλά αυτά που ενώνουν, που δημιουργούν κοινές ανησυχίες και αλληλέγγυες μορφές κατοίκησης".

"Στην παρούσα χρονική περίοδο, οι περιοχές του 6ου Διαμερίσματος της Αθήνας, γνωρίζουν τους διαχωρισμούς που επιβάλλονται από την εθνικιστική, ρατσιστική δράση κάποιων ομάδων. Υπάρχουν, όμως, και ομάδες που θέλουν να αναδείξουν το μεταναστευτικό ζήτημα μέσα από μια νέα θεώρηση της μεταναστευτικής ετερότητας, που συνδιαμορφώνεται τόσο από τοπικούς όσο και από παγκόσμιους παράγοντες.

Ακούγοντας τις φωνές των μεταναστών / προσφύγων

Η Κυψέλη, ως συνοικία του κέντρου της Αθήνας, βρίσκεται στον πυρήνα της ρητορικής που περιστρέφεται γύρω από έννοιες όπως ξενοφοβία, εθνικισμός, γκετοποίηση, απώλεια εθνικής φυσιογνωμίας. Μετά το 1950, λόγω της  αστικοποίησης, η συνοικία γνωρίζει μαζική αύξηση του πληθυσμού της και κατακλύζεται από την εσωτερική μετανάστευση και κάποιους πρόσφυγες. Aπό το 1970 αρχίζει να δέχεται και αλλοδαπούς μετανάστες. Σήμερα αποτελείται από ένα ποικιλόμορφο και ετερογενή πληθυσμό, με υψηλό ποσοστό μεταναστών όλων των κατηγοριών και εθνοτήτων. Η επικινδυνοποίηση, οι φυλετικές αντιπαραθέσεις αλλά και οι ιδεολογικές συγκρούσεις με επίκεντρο την παρουσία μεταναστών, δημιουργούν πολιτικές και δράσεις ακραίων πρακτικών, επιβαρύνοντας την θέση των κατοίκων, ντόπιων και ξένων.

Στο πλαίσιο της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας Κυψέλης (ΟΠΙΚ) έχουν συσταθεί θεματικές ομάδες που καλύπτουν πτυχές της ιστορίας της Κυψέλης: Δεκαετία ’40, Καθημερινή Ζωή (που εμπεριέχει ομάδες για την Εκπαίδευση και την Εργασία) και  Μετανάστευση. Η θεματική ομάδα για τη Μετανάστευση καταγράφει τη μεταναστευτική  ιστορία των ανθρώπων  από το τόπο καταγωγής τους μέχρι  και την εγκατάστασή τους στην Κυψέλη. Επιδιώκει  να αναδείξει την αμφίδρομη σχέση της με τους μετανάστες και να ευαισθητοποιηθεί στην προσωπική ματιά και στο βίωμα του καθενός.

Γι αυτό το λόγο η Ομάδα για τη Μετανάστευση έχει συγκεντρώσει μαρτυρίες από αλλοδαπούς μετανάστες, από πρόσφυγες και από Έλληνες εσωτερικής μετανάστευσης. Στις αφηγήσεις αυτές αναδεικνύονται θέματα που αφορούν τις πτυχές της ζωής τους στον τόπο καταγωγής, τους λόγους και την απόφαση για μετανάστευση, τις διαδικασίες ένταξης, τη ζωή τους στην Κυψέλη και την αποτίμηση της επιλογής για μετανάστευση.

Τους δίνεται έτσι η δυνατότητα να ανα-συνθέσουν την μικρο-ιστορία τους. Αναπαράγουν το παρελθόν τους και  το τοποθετούν στο σύγχρονο παρόν ιστορικοποιώντας το στις παρούσες κοινωνικο-οικονομικές, πολιτικές και προσωπικές συνθήκες.

Μέσα από την αφήγηση ζωής των μεταναστών αλλά και από αναφορές στους μετανάστες από κατοίκους της Κυψέλης που έχουν δώσει συνεντεύξεις στις υπόλοιπες θεματικές ομάδες της ΟΠΙΚ, αναδεικνύονται οι προβληματισμοί, οι σκέψεις, τα συναισθήματα, οι ανησυχίες και οι φόβοι, (ανεργία, βία, έκπτωση αξιών, ανασφάλεια,…).

Αναδεικνύεται το βίωμα να είσαι μετανάστης και το βίωμα να συμβιώνεις με μετανάστες.

Η «συμβίωση» στην Κυψέλη, μέσα από την αποδοχή της ετερότητας, είναι το ελάχιστο αιτούμενο για την αποκατάσταση του κοινωνικού ιστού."

Ομάδα Προφορικής Ιστορίας Κυψέλης

---------------
Βιωματικές Αφηγήσεις μεταναστών:

η Ε.Μ, από την Αλβανία 19 ετών:
Η Κυψέλη, γενικά ολόκληρη είναι το σπίτι μου. […] Νομίζω από ό,τι μπορώ να θυμηθώ από όλη την παιδική μου ηλικία τα περισσότερα πράγματα τα έχω βιώσει στην Κυψέλη. Οι πρώτες μου βόλτες στην πλατεία, στις κούνιες…αργότερα στο Γυμνάσιο τα πρώτα καφεδάκια στη Φωκίωνος…[…]Όλα μου τα σχολεία μου στην Κυψέλη, το δημοτικό, το Γυμνάσιο, το Λύκειο αργότερα, τα θέατρα που έχουμε πάει στην Κασταλίας, στην Κυψέλης. Νομίζω ότι όλες μου οι παιδικές αναμνήσεις έχουν να κάνουν με την Κυψέλη.
[…]Η Κυψέλη έχει πολλά παλιά σπίτια κλασικά. Νομίζω ότι, αν μπορούσαν να αναπαλαιωθούν (;) [με ερωτηματικό γιατί δεν είναι σίγουρη αν η λέξη είναι η σωστή], θα ήταν πολύ όμορφα, θα έδινε μια άλλη πινελιά στην Κυψέλη. Η Κυψέλη, επίσης, λίγο ή πολύ, σε όλους τους δρόμους της έχει δέντρα, αν τα προσέξουμε λίγο πάλι θα δώσει πιο ευχάριστη νότα σε όλη την Κυψέλη.

ο Μ., Αίγυπτος, 45 ετών:
Όχι δεν είναι η θρησκεία, είναι ο τρόπος ζωής των ξένων που είναι στην Ελλάδα γιατί ένα παιδί ξένο, προσωπικά εγώ το βλέπω και να κάνει με έλληνες παρέα πάλι θα είναι ξένο. Πάντα οι ξένεοι είναι μεταξύ τους. Αυτό δεν είναι μόνο με τους αιγύπτιους και έλληνες στο εξωτερικό που είναι στην Αμερική, Αυστραλία πάντα είναι μαζεμένοι
μεταξύ τους και ζούνε μια ζωή ελληνική εκεί που μένουν, όπως κάνουμε εμείς μια αραβική ζωή εδώ αλλά δεν φέραμε τον πολιτισμό μας μαζί μας παράδειγμα, ζει η μικρή σαν ελληνίδα, απλώς όταν θα μεγαλώσει θα έχει δυσκολία να…πώς θα μεγαλώσει, πώς θα παντρευτεί, πώς θα….τι θα κάνει με τα μεγάλα παιδιά, αυτό.
[…] Αλλά είμαι παιδί της Αθήνας, εγώ έχω μεγαλώσει αισθάνομαι σαν Αθηναίος και όταν πάω στην πατρίδα μου δεν μπορώ να κάτσω πάνω από ένα μήνα, μου λείπει πάρα πολύ η Αθήνα, οι περισσότερες μέρες που έκατσα ήταν 25 μέρες, μου λείπει πάρα πολύ η Αθήνα και ακόμα κι όταν ταξιδεύω εκτός Αθήνας στην Ελλάδα, πάλι θέλω να γυρίσω στην Αθήνα.


ο Μ.Λ., Ζευγολατιό-Μεσσηνίας, 58 ετών:
Από την άλλη υπήρχαν τότε και προσδοκίες με τους Ολυμπιακούς για να εξωραΐσουν την Αθήνα, ε και λέγαμε ότι θα βελτιωθεί και λίγο. Υπήρχε δηλαδή και η προσδοκία ότι η κατάσταση στο κέντρο θα βελτιωθεί και δεν θα μείνει έτσι. Δεν θα χειροτερέψει. Εκείνο που με ενοχλούσε πάρα πολύ ήταν ας πούμε στην πολυκατοικία που προσπαθούσαν να μαζεύουν υπογραφές για να φύγουν από τα κάτω διαμερίσματα κάποιοι που ήταν ξένοι. Άρχισαν οι πρώτες κόντρες με έναν κόσμο. Όπου και να στεκόμασταν άρχιζε μια μουρμούρα. Τι θέλουν αυτοί οι μαύροι, πήξαμε στους μαύρους, γίνεται τούτο γίνεται τ’ άλλο... Είχε αρχίσει να δημιουργείται μια εχθρική κατάσταση, μεμψίμοιρη και ταυτόχρονα ρατσιστική και άρχισαν να προστίθενται προβλήματα. Άρχισε να διαφαίνεται μια κλιμακούμενη ένταση.

η Μ.Μ, Απείρανθος-Νάξου, 56 ετών:
Πάντα περπατώ,  πάντα το κάνω με τα πόδια, ανεβαίνω και κατεβαίνω τις ανηφόρες και κατηφόρες που ανεβοκατέβαινα παιδί.. Ένας πόλος έλξης είναι η αγορά της Κυψέλης η οποία θεωρώ ότι κάνει μια πολύ καλή δουλειά. Παίρνω πολύ μεγάλη χαρά όταν διασχίζω τη Φωκίωνος…μ’αρέσει όλη αυτή η διαπολιτισμικότητα αυτή οι τόσο πολύ διαφορετικοί άνθρωποι που συγκεντρώνονται τα απογεύματα στα παγκάκια, συζητούν ή παίζουν με τα παιδιά τους
[…]Τους φίλους μου;
Αυτούς που πήγανε στα βόρεια προάστια;
Είναι αλήθεια από τους φίλους μου, από τους φίλους μου που συναντούσα τα χρόνια τα φοιτητικά στους συλλόγους της Κυψέλης, είναι αλήθεια ότι δεν συναντώ παρά δύο ή τρία άτομα. Τα υπόλοιπα έχουν όντως μεταναστεύσει. Έχουν φύγει. Μεταναστεύσει σε εισαγωγικά ναι γιατί μπορεί να είναι και μετανάστευση η αλλαγή από μία περιοχή που έχεις μεγαλώσει σε μία εντελώς αλλιώτικη περιοχή. Δηλαδή θεωρώ ότι είναι μετανάστευση να φύγεις από την Κυψέλη και να πας να ζήσεις στη Γλυφάδα."
Πηγή: TVXS

ANONYMOUS ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΑΚΤΙΒΙΣΤΕΣ ΑΠ' ΟΛΟΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ ΠΛΕΥΡΟ ΤΟΥ ΙΔΡΥΤΗ ΤΟΥ WIKILEAKS: Το αντάρτικο στο Διαδίκτυο άρχισε

Του ΓΙΑΝΝΗ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΥ

Ενώ τα διεθνή ΜΜΕ φωνάζουν «κυβερνοπόλεμος» και πολυεθνικές εταιρείες προσπαθούν να οχυρωθούν στον ψηφιακό κόσμο από τις επιθέσεις των χιλιάδων χακτιβιστών που συνασπίζονται κάτω από την μπαντιέρα των Anonymous, στη Θεσσαλονίκη ένας από τους νεαρούς που ζύμωσαν την ιδεολογία των χακτιβιστών ζει τις δυσκολότερες ώρες της ζωής του.

Ενας εκ των χακτιβιστών (χάκερ-ακτιβιστής) είναι Θεσσαλονικιός και μιλώντας στο Enet.gr για τους Anonymous, ξεκαθαρίζει: «Δεν υπάρχει κάποιο κέντρο, ούτε μια συγκεκριμένη ομάδα που καθοδηγεί. Μια ιδέα ή ένα κείμενο τα οποία κρίνονται σωστά και κατάλληλα ν' αντιπρο-σωπεύουν το κίνημα, διαδίδονται σχεδόν αυτόματα...» (φωτ. Ass. Press)

  Το κινητό του είναι πια κλειστό. Είναι πολύ προσεκτικός στο e-mail. Μάλλον αναδιοργανώνει την ψηφιακή του περσόνα και ελπίζει στην καλή του τύχη. Εως την Παρασκευή έγραφε κείμενα θέσεων για τους Anonymous και την Επιχείρηση Ανταπόδοση (Operation Payback) που είχε στόχο γίγαντες όπως η MasterCard, η Visa, το PayPal, ως αντίποινα για τον στραγγαλισμό του WikiLeaks. Οι θέσεις που διατυπώνονταν εκεί, έγιναν κατ' αρχήν δεκτές από τους άλλους ομοϊδεάτες και έπειτα αναπαράχθηκαν από παραδοσιακά μέσα και κοινωνικά δίκτυα σε εκπληκτικό βαθμό.

Η δράση των Anonymous έχει χαρακτηριστεί από διαδήλωση στο Ιντερνετ έως τρομοκρατική πράξη. Αλλά σύμφωνα με το «Μανιφέστο» τους, «είναι η Ζωντανή Δικτυακή Συνείδηση, συγκροτημένη από άτομα που κατά καιρούς ταυτίζονται σε ιδανικά και στόχους» και «είναι αποκεντρωμένοι και για αυτό ελεύθεροι». Λέξεις που μοιάζουν να σκιαγραφούν ένα πρωτοφανές πολιτικό κίνημα.

Την Παρασκευή ο νεαρός Ελληνας (ας τον πούμε Α) στέλνει ένα δελτίο Τύπου για να διορθώσει λάθη στα ρεπορτάζ των ΜΜΕ διεθνώς. Σημειώνει ότι δεν θα κλέψουν προσωπικά δεδομένα και δεν θα επιτεθούν σε κρίσιμες υποδομές. Οι θέσεις του πάλι αναπαράγονται με απίστευτη μαζικότητα. Ομως κάνει ένα κρίσιμο λάθος, που επιτρέπει σε ερευνητές με καλές γνώσεις υπολογιστών να ανακαλύψουν την ταυτότητά του.

Το όνομά του εμφανίζεται σε ιστοσελίδες υπερασπιστών και πολέμιων των Anonymous και προκαλεί χάος. Αλλοι τον βρίζουν, άλλοι προσπαθούν να τον προστατεύσουν. Γράφεται και σβήνεται συνεχώς. Ταυτόχρονα πολλοί προσπαθούν να τον προσεγγίσουν για να πάρουν πληροφορίες. Την ίδια ώρα συλλαμβάνεται στην Ολλανδία ένα 16χρονο μέλος της ομάδας.

Ελεύθερη πληροφορία...

Μιλήσαμε με τον Α και δηλώσεις του φιλοξενήθηκαν από το Σάββατο στο Enet.gr. Μας είπε ότι «Δεν υπάρχει κάποιο κέντρο, ούτε μια συγκεκριμένη ομάδα που καθοδηγεί. Μία ιδέα η οποία κρίνεται σωστή, ένα κείμενο ή μια άποψη η οποία κρίνεται από έναν μεγάλο αριθμό ατόμων ως κατάλληλη να αντιπροσωπεύσει το κίνημα, διαδίδεται σχεδόν αυτόματα».

Οι Anonymous έχουν γίνει διάσημοι αλλά δεν ξέρουμε πολλά για αυτούς. Συντονίζονται από σχεδόν ξεχασμένες πλατφόρμες του Ιντερνετ, όπως τα κανάλια του IRC. Ο Α υποστηρίζει ότι «βασικές αρχές του κινήματος είναι η ελευθερία λόγου και Τύπου στο Ιντερνετ και η ελευθερία της πληροφορίας».

Απαντώντας σε διάσπαρτες κατηγορίες, υποστηρίζει ότι «η Επιχείρηση Ανταπόδοση δεν στόχευσε ποτέ τον κόσμο που χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες αυτών των εταιρειών. Σε άρθρα του ξένου Τύπου σχετικά με την Operation Payback, υπήρχε μια σύγχυση. Εδιναν την εντύπωση ότι οι Anonymous είναι μια ομάδα από χάκερ, που θα αποκτούσαν πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα και αριθμούς πιστωτικών καρτών. Είχαν προκαλέσει μια αίσθηση τρόμου η οποία περισσότερο έβλαπτε το κίνημα παρά το βοηθούσε».

Αποδίδει την προσωπική του εμπλοκή στην προσπάθεια να εξηγήσει τι είναι οι Anonymous. «Δυστυχώς, λόγω βιασύνης και απροσεξίας μου, μεταδόθηκε και το όνομά μου. Γεγονός -αν μη τι άλλο- ειρωνικό». *

Τρεις μύθοι για την ψηφιακή δημοσιογραφία: Το Αφγανιστάν στο WikiLeaks

Του CHRISTIAN CHRISTENSEN*

Η δημοσιοποίηση των ημερολογίων του αφγανικού πολέμου στο WikiLeaks(1), με άρθρα που δημοσιεύθηκαν στον «Guardian», τους «New York Times» και το «Spiegel» κατόπιν συμφωνίας με το WikiLeaks, έγινε είδηση σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η «Monde Diplomatique», σε συνεργασία με τις ιστοσελίδες Owni και Slate.fr, διέθεσε επίσης τα έγγραφα διαδικτυακά μέσω ενός ειδικού ιστότοπου. Εύλογα, οι συνέπειες ως προς το θέμα της ασφάλειας θα συζητούνται για χρόνια. Η αποκάλυψη περισσότερων από 90.000 εγγράφων ανοίγει, όμως, και τον δημόσιο διάλογο πάνω στην αυξανόμενη ισχύ της ψηφιακής δημοσιογραφίας και των κοινωνικών δικτύων(2). Πολλές από αυτές τις συζητήσεις έχουν τις ρίζες τους σε αυτό που αποκαλώ διαδικτυακούς ή ψηφιακούς μύθους -μύθους που πηγάζουν από ρομαντικές, ντετερμινιστικές αντιλήψεις περί τεχνολογίας.

Μύθος πρώτος: Η δύναμη των κοινωνικών δικτύων

Οι ειδικοί και οι σχολιαστές των ΜΜΕ συχνά ερωτώνται για το τι μας αποκαλύπτει η υπόθεση των WikiLeaks σχετικά με τη δύναμη των κοινωνικών δικτύων, και ιδιαιτέρως σχετικά με την ειδησεογραφική κάλυψη των πολέμων. Δεν υπάρχει κάτι λανθασμένο σε αυτή την ερώτηση, όμως καταδεικνύει σαφώς μια ανησυχητική τάση να τοποθετούνται όλες οι μορφές των κοινωνικών δικτύων (ιστολόγια, Twitter, Facebook, YouTube, WikiLeaks) κάτω από την ίδια υπερμεγέθη ομπρέλα. Ο μύθος λέει πως όλα τα κοινωνικά δίκτυα είναι ομοιογενή, καθώς βασίζονται σε παρόμοιες τεχνολογίες. Το WikiLeaks, όμως, δεν έχει καμία σχέση με το Twitter ή το YouTube. Εκείνο που το διακρίνει είναι η διαδικασία επαλήθευσης από την οποία πρέπει να περάσει το υλικό που υποβάλλεται προκειμένου να αναρτηθεί στην ιστοσελίδα. Αυτό μπορεί να μοιάζει με λεπτομέρεια, αλλά πλήττει καίρια τις «τεχνο-ουτοπικές» αντιλήψεις περί «κοινόχρηστων υλικών», ιστοσελίδων όπου οποιοσδήποτε μπορεί να αναρτήσει (σχεδόν) οτιδήποτε, το οποίο όλοι μπορούν να διαβάσουν, να ακούσουν και να δουν.

Η πραγματική δύναμη του WikiLeaks δεν έγκειται τόσο πολύ στην τεχνολογία -βεβαίως και βοηθάει, υπάρχουν όμως εκατομμύρια ιστοσελίδες στον κυβερνοχώρο- όσο στην εμπιστοσύνη που έχουν οι αναγνώστες στην αυθεντικότητα αυτού που διαβάζουν· πιστεύουν πως εκείνοι που εργάζονται στο WikiLeaks διασφαλίζουν την ακρίβεια του υλικού. Υπάρχουν κυριολεκτικά εκατοντάδες βίντεο από το Ιράκ και το Αφγανιστάν στο YouTube που δείχνουν τις συμμαχικές δυνάμεις να εμπλέκονται σε αμφισβητήσιμες -και σε μερικές περιπτώσεις εμφανώς παράνομες- επιθετικές πράξεις.

Κι όμως, κανένα από αυτά τα κλιπ δεν είχε ούτε κατά διάνοια τον αντίκτυπο ενός και μόνο βίντεο που αναρτήθηκε στο WikiLeaks και παρουσίαζε πλήθος αμάχων (ανάμεσά τους και δύο δημοσιογράφους του Ρόιτερς) να πλήττονται θανάσιμα από μεγάλης ισχύος αεροπορικά πυροβόλα σε προάστιο της Βαγδάτης. Γιατί; Διότι, αν και ένα ολοκληρωτικά ανοιχτό σύστημα μπορεί να φαίνεται ελκυστικό στη θεωρία, το πόσο πολύτιμη είναι μια πληροφορία εξαρτάται από τον βαθμό αξιοπιστίας της. Και το WikiLeaks έχει εγκαταστήσει έναν μηχανισμό εξακρίβωσης που το Twitter, το Facebook, το YouTube και τα περισσότερα ιστολόγια δεν διαθέτουν.

Μύθος δεύτερος: Το έθνος-κράτος πεθαίνει

Αν η υπόθεση του WikiLeaks μάς δίδαξε κάτι, είναι πως το έθνος-κράτος δεν βρίσκεται σε αποσύνθεση. Μεγάλο μέρος του λόγου περί του Διαδικτύου -και των κοινωνικών δικτύων ειδικότερα- περιστρέφεται γύρω από την υπόθεση πως ζούμε πλέον σε μια ψηφιακή κοινωνία δίχως σύνορα.

Η αντίληψη πως το έθνος-κράτος βρίσκεται σε μαρασμό είχε μεγάλη πέραση σε συγκεκριμένους ακαδημαϊκούς κύκλους για αρκετά χρόνια, όμως τα γεγονότα των τελευταίων μηνών μας προκαλούν αμφιβολίες. Οι επικεφαλής του WikiLeaks αντιλαμβάνονται ξεκάθαρα τον ζωτικό ρόλο του έθνους-κράτους, ιδιαιτέρως σε ό,τι έχει να κάνει με τον νόμο. Παρά τον ισχυρισμό του Τζέι Ρόζεν, καθηγητή δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, πως «είναι ο πρώτος στον κόσμο ειδησεογραφικός οργανισμός χωρίς πατρίδα», το WikiLeaks έχει σαφή «σύνορα».

Ημιεπισήμως η βάση του βρίσκεται στη Σουηδία, όπου χαίρει της προστασίας που παρέχεται από τον σουηδικό νόμο σε καταμηνυτές εταιρικών και άλλων ατασθαλιών, όπως και των εγγυήσεων που αφορούν την ανωνυμία των πηγών (αν και έχουν εγερθεί ορισμένες αμφιβολίες για το αν ο σουηδικός νόμος όντως παρέχει προστασία στο WikiLeaks)(3). Οπως ανέφερε το New Yorker τον Ιούνιο του 2010, το WikiLeaks φιλοξενείται σε σουηδικό διαδικτυακό πάροχο που ονομάζεται PRQ. Οποιο υλικό υποβάλλεται στο WikiLeaks διέρχεται από το PRQ και καταλήγει σε διακομιστές δικτύου που εδρεύουν στο Βέλγιο. Γιατί στο Βέλγιο, θα αναρωτηθείτε. Επειδή το Βέλγιο έχει τους δεύτερους πιο ισχυρούς νόμους για την προστασία των πηγών. Επιπλέον, ο ιδρυτής του WikiLeaks, Τζούλιαν Ασάνζ, επέλεξε την Ισλανδία ως την τοποθεσία για την αποκρυπτογράφηση του από αέρος βίντεο των φόνων στη Βαγδάτη. Η Ισλανδία πρόσφατα ενέκρινε την Icelandic Modern Media Initiative (Ισλανδική Πρωτοβουλία Σύγχρονων ΜΜΕ), σχεδιασμένη για να μετατρέψει τη χώρα σε παγκόσμιο καταφύγιο για καταμηνυτές ατασθαλιών, για άσκηση ερευνητικής δημοσιογραφίας και ελευθερίας του λόγου.

Πέρα από το WikiLeaks, υπάρχουν και άλλα παραδείγματα της σημασίας που έχουν τα κράτη και οι νόμοι στον ρευστό ψηφιακό κόσμο. Οπως οι πρόσφατες αποφάσεις των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Σαουδικής Αραβίας να προωθήσουν απαγορεύσεις στη δικτυακή ανταλλαγή μηνυμάτων με τις συσκευές BlackBerry ή η κατά τα φαινόμενα ατελείωτη νομική διαμάχη για την απαγόρευση του YouTube στην Τουρκία. Αν και είναι αληθές πως η δομή του WikiLeaks παρακάμπτει τους νόμους κάποιων κρατών (κάτι που γίνεται εφικτό μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας), ταυτόχρονα κάνει χρήση του νομικού πλαισίου άλλων χωρών. Το WikiLeaks δεν λειτουργεί εκτός των πλαισίων του νόμου -απλώς μετακινεί ολόκληρο το παιχνίδι σε μέρη όπου οι κανόνες είναι διαφορετικοί.

Μύθος τρίτος: Η δημοσιογραφία πέθανε

Τα ρεπορτάζ για τον θάνατο της δημοσιογραφίας είναι σαφώς παραφουσκωμένα (για να παραφράσουμε τον Μαρκ Τουέιν). Η περίπτωση του WikiLeaks είναι ενδεικτική της δύναμης που έχει η τεχνολογία να μας κάνει να ξανασκεφθούμε τι εννοούμε με τον όρο «δημοσιογραφία» στις αρχές του 21ου αιώνα. Ταυτόχρονα, όμως, ισχυροποιεί τη θέση της κυρίαρχης δημοσιογραφικής τάσης στον σύγχρονο πολιτισμό. Το WikiLeaks αποφάσισε να δημοσιοποιήσει τα έγγραφα από το Αφγανιστάν στον «Guardian», τους «New York Times» και το «Spiegel» εβδομάδες πριν δημοσιοποιηθούν διαδικτυακά -σε φορείς κυρίαρχων επικοινωνιακών ομίλων και όχι σε «εναλλακτικές» (και πιθανώς πιο συμπαθητικές) εκδόσεις, όπως το «Nation», το «Ζ Magazine» ή το «IndyMedia». Ο λόγος είναι ασφαλώς πως αυτοί οι τρεις ειδησεογραφικοί φορείς είναι κορυφαίοι διεθνώς ανάμεσα σε αυτούς που ορίζουν τα θέματα της επικαιρότητας. Λίγα μέσα -αφήνοντας κατά μέρος τηλεοπτικά δίκτυα όπως το BBC και το CNN- έχουν τόσο μεγάλη επιρροή όσο οι «New York Times» και ο «Guardian» -και η δημοσίευση των ντοκουμέντων στην αγγλική γλώσσα βοηθάει στη μεγαλύτερη διάδοσή τους. Οι άνθρωποι του WikiLeaks ήταν αρκετά υποψιασμένοι, ώστε να συνειδητοποιήσουν πως οποιαδήποτε δημοσιοποίηση των εγγράφων μέσω Διαδικτύου χωρίς προηγούμενη επαφή με επιλεγμένα ΜΜΕ θα οδηγούσε σε ένα χαοτικό ξέσπασμα άρθρων, μη επικεντρωμένων στην ουσία, σε ολόκληρο τον κόσμο.

Αυτό που συνέβη ήταν πως η προσοχή στράφηκε απευθείας στα τρία εν λόγω έντυπα, στα οποία είχε ήδη συνοψισθεί και αναλυθεί μεγάλος αριθμός εγγράφων. Και ο ρόλος που είχε να επιτελέσει το WikiLeaks δεν χάθηκε σε έναν ανεμοστρόβιλο πληροφοριών. Στην υπόθεση περί θανάτου της δημοσιογραφίας (όπως και σε αυτήν περί θανάτου του έθνους-κράτους), η αλλαγή εκλαμβάνεται λανθασμένα ως εξάλειψη. Η δημοσιοποίηση των αφγανικών ημερολογίων δείχνει πως η κυρίαρχη μορφή δημοσιογραφίας ακόμη κατέχει μεγάλη δύναμη, όμως η φύση αυτής της δύναμης έχει μεταλλαχθεί (συγκρινόμενη με 20 ή 30 χρόνια πριν). Ενα παράδειγμα είναι η εξιστόρηση της συνάντησης μεταξύ των στελεχών των «New York Times» και του Λευκού Οίκου που ακολούθησε τη δημοσιοποίηση των εγγράφων, από τον διευθυντή της εφημερίδας Μπιλ Κέλερ:

«Η κυβέρνηση, αν και καταδίκαζε σφόδρα το WikiLeaks για τη δημοσιοποίηση αυτών των εγγράφων, δεν υπαινίχθηκε πως οι "Times"δεν έπρεπε να γράψουν για αυτά. Αντιθέτως, στις συζητήσεις μας πριν από τη δημοσίευση των άρθρων, αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου, αν και αντέκρουαν κάποια από τα συμπεράσματα που εξάγαμε από το υλικό, μας ευχαρίστησαν που χειριστήκαμε προσεκτικά τα έγγραφα και μας ζήτησαν να προσπαθήσουμε να πείσουμε το WikiLeaks να αποσιωπήσει πληροφορίες που θα μπορούσαν να κοστίσουν ζωές. Αυτό το μήνυμα το περάσαμε εκεί που έπρεπε».

Είναι εκπληκτική αυτή η παραδοχή εκ μέρους του διευθυντή της πιο έγκριτης εφημερίδας των ΗΠΑ. Για δύο λόγους: Η περιγραφή της συνάντησης με τον Λευκό Οίκο αφήνει να φανεί μια κάποια υπερηφάνεια στο εγκώμιο του Λευκού Οίκου, σε αντίθεση με τις παραδοσιακές αντιλήψεις του τύπου ως επιτηρητή εκείνων που βρίσκονται στην εξουσία. Δεύτερον, ο ρόλος των «New York Times» ως μεσάζοντα μεταξύ της κυβέρνησης των ΗΠΑ και του WikiLeaks καταδεικνύει μια ενδιαφέρουσα νέα δυναμική στον τομέα των ειδήσεων και της ενημέρωσης στις ΗΠΑ.

Στην καρδιά του μύθου περί θανάτου της δημοσιογραφίας (και περί του ρόλου των κοινωνικών δικτύων) βρίσκεται η υπόθεση μιας αιτιακής σχέσης ανάμεσα στην πρόσβαση στην πληροφόρηση και στη δημοκρατική αλλαγή. Η ιδέα πως η πρόσβαση και μόνο στην ανεπεξέργαστη πληροφορία οδηγεί ντε φάκτο στην αλλαγή (ριζική ή όποια άλλη) είναι τόσο ρομαντική, όσο η αντίληψη πως η πρόσβαση και μόνο στην τεχνολογία μπορεί να πετύχει το ίδιο πράγμα. Η πληροφορία, ακριβώς όπως και η τεχνολογία, είναι ωφέλιμη μόνο αν υφίστανται οι γνώσεις και οι δεξιότητες που απαιτούνται για να ενεργοποιηθεί αυτή η πληροφορία. Το WikiLeaks επέλεξε τα τρία συγκεκριμένα έντυπα όχι επειδή κατ' ανάγκην αποτελούσαν αδελφές ψυχές από ιδεολογική σκοπιά για τον Τζούλιαν Ασάνζ και τους συναδέλφους του, αλλά επειδή ήταν προετοιμασμένα σε επαγγελματικό, οργανωτικό και οικονομικό επίπεδο για το έργο της αποκρυπτογράφησης και της διακίνησης του υλικού που τους παρασχέθηκε.

(1) Σ.τ.Μ.: Στις 26 Ιουλίου του τρέχοντος έτους, ο δικτυακός τόπος WikiLeaks.org δημοσιοποίησε 92.000 εμπιστευτικά έγγραφα του αμερικανικού στρατού, τα οποία ουσιαστικά συνθέτουν το ημερολόγιο του πολέμου που ξεκίνησε το 2001 και της κατοχής που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

(2) Σ.τ.Μ.: Κοινωνικά δίκτυα (στα αγγλικά: social media, όρος ο οποίος εμπεριέχει και τη διάσταση των ΜΜΕ) είναι μια ομάδα διαδικτυακών εφαρμογών που έχουν δομηθεί πάνω στα ιδεολογικά και τεχνολογικά θεμέλια του Web 2.0 (δηλαδή της τρέχουσας, διαδραστικής φάσης του Διαδικτύου), επιτρέποντας τη δημιουργία και ανταλλαγή περιεχομένου μεταξύ των χρηστών αντί για την προγενέστερη ροή της πληροφορίας από τον πομπό προς τον δέκτη. Δημοφιλέστερα παραδείγματα: ιστολόγια (blogs), Facebook, YouTube, Twitter.

(3) Σ.τ.Ε.: Πρόσφατα, η σουηδική Δικαιοσύνη άνοιξε ξανά την έρευνα για τις κατηγορίες κατά του Τζούλιαν Ασάνζ για βιασμό, γεγονός που ο ιδρυτής του WiliLeaks αποδίδει σε δυσφημιστική εκστρατεία εναντίον του.

*Αναπληρωτής καθηγητής Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Τμήματος Πληροφορικής και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου της Ουψάλας στη Σουηδία.

Wikileaks: αρχή ή τέλος

Ο μυστικοπαθής κ. Ασάντζ

Ο Τζούλιαν Ασάντζ, ο ιδρυτής του Wikileaks, συνελήφθη το πρωί της Τρίτης από την Σκότλαντ Γιαρντ. Παρά την έφεσή του στις αποκαλύψεις, φροντίζει να μην γίνουν γνωστά πολλά στοιχεία για τη ζωή του.

Ο 39χρονος Αυστραλός είχε καταφέρει να κρατήσει κρυφή ακόμη και την ημερομηνία γέννησής του, μέχρι να γίνει γνωστή από το ένταλμα της Ίντερπολ: 3 Ιουλίου 1971. Γεννημένος στην Τάουνσβιλ της ΒΑ Αυστραλίας, ο Ασάντζ έχει πει ότι πέρασε τα παιδικά του χρόνια γύρω από το νησί Μαγκνέτικ, μαζί με τη μητέρα του. Έχει περιγράψει εκείνη την εποχή ως νομαδική, λέγοντας πώς άλλαξε 37 σχολεία. Ζώντας στη Μελβούρνη, τη δεκαετία του ’90, ανακάλυψε ένα μεγάλο του ταλέντο: το χάκινγκ. Η ικανότητά του αυτή, του έφερε τους πρώτους μπελάδες, καθώς βρέθηκε αντιμέτωπος με τριάντα διαφορετικές κατηγορίες ηλεκτρονικού εγκλήματος, ανάμεσά τους την παράνομη εισβολή σε υπολογιστές της αστυνομίας και του στρατού των ΗΠΑ. Παραδέχθηκε τις περισσότερες από αυτές και τη «γλύτωσε» με χρηματικό πρόστιμο.

Κατόπιν, ενεργοποιήθηκε επαγγελματικά σε τομείς όπως σύμβουλος ψηφιακής ασφάλειας, δημοσιογράφος – ερευνητής, ενώ ξεκίνησε τη δική του εταιρεία πληροφορικής. Έχει πει ότι ξεκίνησε το Wikileaks το 2006 μαζί με δέκα ακόμη ανθρώπους, οι οποίοι προέρχονταν από τους χώρους των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα ΜΜΕ και της τεχνολογίας. Εντούτοις, αυτοί παραμένουν άγνωστοι. Το site εμφανίστηκε στον Παγκόσμιο Ιστό το 2007 και άρχισε τη δημοσίευση απόρρητων εγγράφων. Μετά από την «έκρηξη» διαρροών που ξεκίνησε τον περασμένο Ιούλιο, ο Αυστραλός αλλάζει συνεχώς τόπο διαμονής και αριθμό τηλεφώνου, συνεχίζοντας τη νομαδική ζωή της παιδικής του ηλικίας.

Οι κατηγορίες που αντιμετωπίζει, προέρχονται από τις συνευρέσεις του με δύο γυναίκες, κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Στοκχόλμη, τον περασμένο Αύγουστο. Ο ιδρυτής του Wikileaks, μετά το ένταλμα, είδε και τον τραπεζικό λογαριασμό του στην Ελβετία να κλείνει, καθώς είχε δώσει ψευδή στοιχεία όταν τον δημιούργησε.

kathimerini.gr με πληροφορίες ΑΠΕ-ΜΠΕ

WikiLeaks: Η συναρπαστική ζωή του Αμερικανού διπλωμάτη

Η ζωή του διπλωμάτη δεν είναι μόνο χαβιάρι και επίσημο ένδυμα, αλλά και κακά βρασμένο ψάρι στο Βέλγιο, περιστρεφόμενο εστιατόριο που προκαλεί ναυτία στο Καζακστάν, καθώς και επικό τριήμερο γλέντι μουσουλμανικού γάμου.

Τα απόρρητα τηλεγραφήματα που δημοσιεύει αυτές τις ημέρες η ιστοσελίδα WikiLeaks προσφέρουν πάμπολλες ματιές στον κόσμο της διπλωματίας, που αποδεικνύουν ότι οι Αμερικανοί διπλωμάτες δεν είναι καθόλου καθωσπρέπει, αλλά δεινοί αφηγητές, περιπετειώδεις και ορισμένες φορές ακόμη και κατάσκοποι.

Η πρώην ΕΣΣΔ φαίνεται ότι κατέστη επίκεντρο της διπλωματικής ψυχαγωγίας, σύμφωνα με τις αποκαλύψεις της WikiLeaks. Πλούτη από το πετρέλαιο, διαφθορά, απειλητική υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας και μεγάλη όρεξη για ηδονές δημιουργούν ισχυρό μείγμα στη Ρωσία και τις πρώην δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης.

Αμερικανοί διπλωμάτες περιγράφουν έτσι πως παρακολούθησαν τον πρωθυπουργό του Καζαχστάν να χορεύει σε νυχτερινό κέντρο, αλλά και τον υπουργό Αμυνας σε φάση διασκέδασης «σοβιετικού τύπου» (κατανάλωση οινοπνεύματος μέχρι λιποθυμίας). Τη μεγαλύτερη εντύπωση προκαλεί τηλεγράφημα του τότε πρέσβη των ΗΠΑ στη Ρωσία, που περιγράφει γαμήλια δεξίωση του υιού του επικεφαλής των πετρελαίων του Νταγκεστάν. Η δεξίωση διεξήχθη σε σπήλαιο, το δάπεδο του οποίου ήταν ενυδρείο γεμάτο τροπικά ψάρια.

Τον Οκτώβριο του 2008, η πρέσβης των ΗΠΑ στο Κιργιστάν εκδηλώνει την οργή της για τη συμπεριφορά του πρίγκηπα Αντριου της Αγγλίας, που έφθασε στο σημείο να προσβάλει τοπικούς αξιωματούχους, εκτιμώντας ότι οι προσπάθειές τους να πατάξουν τη διαφθορά ήταν αναποτελεσματικές, υβρίζοντας συλλήβδην τους δημοσιογράφους για την παρεμβατικότητά τους και φλυαρώντας σε απίστευτο βαθμό.

Η ζωή του Αμερικανού διπλωμάτη δεν στερείται, όμως, κινδύνων. Περισσότεροι από 200 Αμερικανοί διπλωμάτες έχουν χάσει τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της θητείας τους, από το 1780 όταν ο Ουίλιαμ Πόλφρεϊ χάθηκε εν πλω. Ο κίνδυνος είναι πλέον πανταχού παρών στην εποχή της τρομοκρατίας, με τους διπλωμάτες να δέχονται σχεδόν καθημερινές προειδοποιήσεις και συστάσεις για την ασφάλειά τους.

www.kathimerini.gr με στοιχεία από AP

Ανώνυμοι χάκερς-ακτιβιστές δηλώνουν ότι ο «πόλεμος» υπέρ της WikiLeaks θα συνεχισθεί Ο Coldblood, ανώνυμο μέλος ομάδας χάκερς, ανακοίνωσε ότι οι επιθέσεις εναντίον επιχειρήσεων που θεωρούνται αντίθετες στο έργο της ιστοσελίδας WikiLeaks θα συνεχίσουν. «Ολοένα και περισσότεροι χρήστες του Διαδικτύου κατεβάζουν το ισχυρό μας πρόγραμμα botnet, που μας επιτρέπει να αξιοποιούμε τους υπολογιστές τους στις επιθέσεις μας», είπε στο BBC ο Coldblood, που αποκάλυψε ότι η επιχείρηση αυτή έχει λάβει την κωδική ονομασία Operation Payback (Επιχείρηση Εκδίκηση). Η εταιρία πιστωτικών καρτών Visa έγινε το τελευταίο θύμα τέτοιας επίθεσης, μετά την Mastercard. Τα sites των δύο εταιριών βγήκαν έτσι εκτός λειτουργίας για πολλές ώρες τη νύχτα της Τετάρτης προς Πέμπτη. Και οι δύο εταιρίες δέχθηκαν επιθέσεις Denial of Service (DDoS), με βομβαρδισμό των ιστοσελίδων τους με αιτήσεις, τις οποίες αδυνατούν να διαχειρισθούν, προκαλώντας κατάρρευση της ιστοσελίδας. Η ομάδα των χάκερς ανακοίνωσε ότι στράφηκε επίσης και κατά της ιστοσελίδας της Σουηδής εισαγγελέως στην υπόθεση Ασάνζ, ενώ μέλη της ομάδας δεσμεύθηκαν να επιτεθούν εναντίον κάθε εταιρίας ή φυσικού προσώπου «με πολιτική κατά της WikiLeaks». Η εταιρία μεταφοράς χρηματικών ποσών μέσω Διαδικτύου Paypal ανακοίνωσε και αυτή ότι έγινε στόχος επιθέσεων, λόγω της απόφασής της να διακόψει την δυνατότητα των χρηστών να προσφέρουν χρηματικές δωρεές στην WikiLeaks. Στόχος επιθέσεων έγινε και η ελβετική τράπεζα PostFinance, που έκλεισε τον τραπεζικό λογαριασμό του ιδρυτή της WikiLeaks Τζούλιαν Ασάνζ. Η τράπεζα υποστήριξε ότι ο κ. Ασάνζ είχε δηλώσει ψευδή στοιχεία για να ανοίξει το λογαριασμό του. «Οι ιστοσελίδες που υπέκυψαν στις κυβερνητικές πιέσεις θα γίνουν στόχοι των επιθέσεών μας. Η οργάνωσή μας διαφώνησε κάθετα με κάθε προσπάθεια λογοκρισίας και καταπάτησης της ελευθερίας του λόγου στο Διαδίκτυο. Η WikiLeaks ξεπέρασε κατά πολύ το απλό αποθετήριο τηλεγραφημάτων από διαρροές για να καταστεί πεδίο μάχης μεταξύ του λαού και της κυβέρνησης. Σκοπός μας δεν είναι να καταστρέψουμε τις εταιρίες, στις οποίες επιτιθέμεθα, αλλά να τις αφυπνίσουμε», είπε ο Coldbood. www.kathimerini.gr με στοιχεία από BBC
Τα δεδομένα του Διαδικτύου μετέβαλε το 2010 η WikiLeaks Όπως είχε κάνει και η ιστοσελίδα Napster. Αν το 1999 ήταν η χρονιά της Napster στην ιστορία του Ιντερνετ, τότε το 2010 θα μείνει στα χρονικά ως το έτος της WikiLeaks. Η ιστοσελίδα Napster, ο πρώτος αυτός πειρατής του Διαδικτύου, ανέτρεψε τα δεδομένα στη μουσική βιομηχανία. Για την ώρα, η WikiLeaks έχει προκαλέσει σημαντικά ερωτήματα γύρω από την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, την ελευθερία του λόγου, τη μυστικότητα και τη διαφάνεια, αλλά και την ισχύ και τους κινδύνους του Ιντερνετ. Η ιστοσελίδα και ο ιδρυτής της, Τζούλιαν Ασάντζ, υποστηρίζει ότι οι αποκαλύψεις της πιστοποιούν τις εσωτερικές διεργασίες της αμερικανικής διπλωματίας στη διεξαγωγή δύο πολέμων, σε Αφγανιστάν και Ιράκ. Οι επικριτές του Ασάντζ, κατηγορούν την ιστοσελίδα του για παραβίαση της νομοθεσίας περί κρατικών εγγράφων και για προσφορά βοήθειας σε εξτρεμιστές και «κράτη ταραξίες». Ο Αμερικανός συγγραφές και ειδικός του Διαδικτύου Κλέι Σίρκι λέει: «Είμαι διχασμένος σε ό,τι αφορά τη WikiLeaks. Οι πολίτες στο δημοκρατικό πολίτευμα πρέπει να είναι ενήμεροι του τί γίνεται στο όνομά τους από το κράτος. Από την άλλη, τα ανθρώπινα κοινωνικά συστήματα δεν αντέχουν την απόλυτη διαφάνεια, που αποκαλύπτουν τις μύχιες σκέψεις των ηγετών. Η Wikileaks δημιουργεί προβλήματα στο θέμα αυτό». Ο Τζέιμς Λούις, ειδικός της ασφάλειας των δικτύων, εκτιμά ότι η κληρονομιά της WikiLeaks θα είναι η ενίσχυση των μέτρων ασφάλειας στα δίκτυα και της μυστικοπάθειας των κρατικών λειτουργών: «Σε δέκα χρόνια από σήμερα, κανείς δεν θα θεωρεί την WikiLeaks καλή εξέλιξη στην ιστορία. Μπορεί να ξεκίνησαν με καλές προθέσεις, αλλά το μόνο που θα έχουν καταφέρει είναι να κάνουν τον κόσμο να στραφεί μακριά από τέτοιου είδους δημοσιογραφία. Οι άνθρωποι της WikiLeaks αποδείχθηκαν ανεύθυνοι». Ο αναλυτής των ΜΜΕ Τζεφ Τζάρβις σε άρθρο του στη γερμανική εφημερίδα Welt am Sontag εκτιμά ότι η WikiLeaks και το Διαδίκτυο συνδυάσθηκαν για να «διαρρήξουν» την ισχύ της κυβερνητικής μυστικοπάθειας. «Ανεξάρτητα από το εάν θα συνεχίσει ή όχι τις αποκαλύψεις, η WikiLeaks μας απέδειξε ότι κανένα μυστικό δεν είναι ασφαλές. Στην εποχή ου Διαδικτύου, η ισχύς μετατοπίζεται από αυτούς που κατέχουν τα μυστικά σε όσους προωθούν τη διαφάνεια», λέει ο κ. Τζάρβις. www.kathimerini.gr με στοιχεία από AFP