Ο γνωστός συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Βαν Βογκτ είχε μεγάλο πάθος με την ψυχολογία. Μελέτησε, ερεύνησε, έδωσε διαλέξεις και δημοσίευσε άρθρα και μελέτες. Πολλοί ισχυρίζονται ότι η καλύτερη μελέτη του ήταν αυτή πάνω στον Βίαιο Άνδρα.
Το 1954, ο Βαν Βογκτ έγραφε ένα μυθιστόρημα με τίτλο The Violent Man (Ο Βίαιος Άνδρας) τη δράση του οποίου τοποθετούσε σε ένα κινεζικό στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ο διοικητής του στρατοπέδου ήταν μία από αυτές τις ιδιαίτερα αυστηρές και δεσποτικές φιγούρες που δεν δίσταζουν να καταδικάσουν αμέσως σε θάνατο όποιον τους φέρνει αντίρρηση. Όπως είπε αργότερα, δημιούργησε αυτό τον χαρακτήρα παρατηρώντας ανθρώπους όπως ο Χίτλερ και ο Στάλιν και γράφοντας το βιβλίο του, αναρωτήθηκε σοβαρά τι μπορεί να κάνει αυτούς τους ανθρώπους να φέρονται έτσι. Γιατί υπάρχουν άνθρωποι που άμα τους φέρεις αντίρρηση πιστεύουν στ’ αλήθεια ότι είσαι ανέντιμος ή κακοήθης; Πιστεύουν άραγε ότι είναι αλάνθαστοι Θεοί; Και αν το πιστεύουν, δεν θα έπρεπε να τους χαρακτηρίσουμε τρελούς, σαν κι αυτούς που πιστεύουν ότι είναι ο Μέγας Ναπολέων;
Άρχισε να ερευνά και εντυπωσιάστηκε που είδε ότι η αυταρχική, βίαιη συμπεριφορά ήταν πάρα πολύ διαδεδομένη για να μπορέσει να χαρακτηρισθεί ως μορφή τρέλας. Οι εφημερίδες είχαν καθημερινά τέτοιου είδους τίτλους: ΣΥΖΥΓΟΣ ΕΙΣΒΑΛΛΕΙ ΕΞΑΛΟΣ ΣΕ ΠΑΡΤΙ ΚΑΙ ΔΟΛΟΦΟΝΕΙ ΤΗ ΣΥΖΥΓΟ – ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΜΑΧΑΙΡΩΝΕΙ ΤΗΝ ΕΡΩΜΕΝΗ ΤΟΥ ΕΠΕΙΔΗ ΗΤΑΝ ΑΠΙΣΤΗ – ΧΑΡΑΚΩΣΕ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΠΡΩΗΝ ΣΥΖΥΓΟΥ ΤΟΥ!
Ο γάμος φαίνεται να βγάζει στην επιφάνεια και να ενισχύει την αυταρχική προσωπικότητα, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του. Συμβουλεύτηκε ένα φίλο του ψυχίατρο κι αυτός συμφώνησε και του διηγήθηκε μια ιστορία. Ένας πελάτης είχε φέρει τη γυναίκα του στο ιατρείο του για ψυχοθεραπεία. Ζούσαν μαζί σε ένα σπίτι στα προάστεια και τη συντηρούσε, με όρο να μην έχει άρρενες φίλους. Ρόλος της, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, ήταν απλά να γίνει καλή μητέρα για το γιό τους (που δεν είχε ακόμη γεννηθεί).
Η ιστορία τους ήταν η εξής: Ήταν νοσοκόμα και όταν γνώρισε αυτόν που θα γινόταν άνδρας της, αισθάνθηκε ότι έπρεπε να του ομολογήσει πως δεν ήταν παρθένα και πως είχε συνάψει ερωτικές σχέσεις με δύο γιατρούς. Ο μέλλον σύζυγός της έγινε έξαλλος από την έντιμη εξομολόγησή της και νόμισε ότι όλα τελείωσαν εκεί. Αλλά αυτός επέστρεψε με κάποιο έγγραφο το οποίο αυτή, αν ήθελε να τον παντρευτεί, έπρεπε να το υπογράψει, χωρίς να το διαβάσει. Ο Βαν Βογκτ υποθέτει ότι το έγγραφο περιείχε μια “εξομολόγηση” της κοπέλας ότι ήταν ανήθικη, ότι την έσωζε από το βούρκο, ότι δεν είχε νόμιμα δικαιώματα απέναντί του, κλπ. Παντρεύτηκαν και σύντομα κατάλαβε το τεράστιο λάθος της. Ο άνδρας της ταξίδευε συχνά, λόγω της εργασίας του, και δεν ήξερε ποτέ πού βρισκόταν. Επισκεπτόταν για ώρες τις υπαλλήλους του στα σπίτια τους ενώ έτρωγε πολύ ώρα κάθε μέρα οδηγώντας τις γραμματείς του σπίτι τους. Όποτε προσπαθούσε να τον ρωτήσει κάτι σχετικά με αυτό, αυτός θύμωνε πολύ, φώναζε και μερικές φορές τη χτυπούσε. Γενικά, στα δύσκολα προβλήματα της καθημερινότητας, πάντα θύμωμε, φώναζε, έβριζε και τη χτυπούσε. Την άλλη μέρα όμως έπαιρνε τηλέφωνο, ενώ βρισκόταν μακριά για τη δουλειά του, και της ζητούσε συγγνώμη, λέγοντάς της πως δεν θα το ξανάκανε… Η γυναίκα του έπαθε κατάθλιψη, έγινε σεξουαλική ψυχρή και πήραν διαζύγιο. Εξακολουθούσε όμως να την θεωρεί προσωπική του ιδιοκτησία και να προσπαθεί να της επιβληθεί. Αυτό προκάλεσε μεγαλύτερη κρίση στη γυναίκα κι έτσι αυτός αποφάσισε ότι έπρεπε να επισκεφτεί τον ψυχίατρο που κατά σύμπτωση ήταν φίλος του Βαν Βογκτ.
Αυτό το παράδειγμα είναι το ιδανικό για τον ανθρώπινο τύπο τον οποίο ο Βαν Βογκτ ονόμασε Violent Man (Βίαιο Άνδρα) ή Right Man (άνθρωπο που θέλει να έχει συνέχεια δίκιο). Αυτός ο τύπος είναι ένας άνθρωπος που κατέχεται από μια παθολογικά μεγάλη ανάγκη επιβεβαίωσης, ανάγκη αυτο-εκτίμησης, θέλει να αισθάνεται συνέχεια πως είναι “κάποιος”. Το χειρότερο πράγμα που μπορεί να του συμβεί, είναι να γίνει ρεζίλι, να ντροπιαστεί μπροστά σε τρίτους, να υποχρεωθεί να παραδεχτεί δημόσια ότι έκανε λάθος. Η προσπάθεια του άνδρα του παραδείγματος να “αποδείξει” ότι η γυναίκα του είχε ανάγκη από ψυχίατρο, και όχι ο ίδιος, είναι ένα τυπικό παράδειγμα αντίδρασης αυτού του τύπου.
Το επόμενο χαρακτηριστικό του είναι βέβαια η παθολογική ζήλια. Οι περισσότεροι άνθρωποι ζηλεύουν, αλλά αυτός θα γίνει κυριολεκτικά έξαλλος με την ιδέα και μόνο. Είναι ο τύπος που φτάνει πολύ εύκολα στο φόνο υπό το κρατος ζήλιας. Ο Βαν Βογκτ λέει ότι αυτός ο Βίαιος Άνδρας είναι “ιδεαλιστής”, με την έννοια ότι ζει στο κεφάλι του, στο δικό του νοητικό κόσμο, και κάνει ό,τι μπορεί για να αγνοήσει πλευρές της πραγματικότητας που δεν του αρέσουν. Όπως έκαναν οι σταλινικοί, που ξανάγραψαν την Ιστορία, αυτός ο τύπος ξέρει καλά ότι η πραγματικότητα μπορεί να “διορθωθεί” εκ των υστέρων για να δείξει μια καλύτερη εικόνα μας... Στον διανοητικό κόσμο του, που είναι μάλλον κόσμος εφηβικής φαντασίωσης, οι γυναίκες είναι γοητευτικά πλάσματα που περιμένουν το σωστό άνδρα για να τον υπηρετήσουν και να του χαρίσουν την παρθενιά τους.
Ο Βαν Βογκτ παρατήρησε με οξυδέρκεια ότι ο Βίαιος Άνδρας μπορεί να πάθει τεράστια, τρομερή ζημιά, αν τον αρνηθούν, αν για παράδειγμα τον εγκαταλείψει η γυναίκα του. Σε τέτοιες περιπτώσεις “σπάει”, παρακαλάει, πέφτει στα γόνατα και εκλιπαρεί, ορκίζεται πως δεν θα το ξανακάνει. Αν δεν τα καταφέρει να πείσει, τα επόμενα βήματα είναι το αλκοόλ, τα ναρκωτικά, ως και η αυτοκτονία. Οι χάρτινοι πύργοι του βράχηκαν και καταστράφηκαν, δεν έχει από πού να πιαστεί. Όταν αυτός ο τύπος ανθρώπου βρίσκει μια υπάκουη γυναίκα να τον αγαπήσει, μεγαλώνει αφάνταστα η αυτοεκτίμησή του και γεμίζει με την αίσθηση της μεγάλης, της τεράστιας αξίας του, την οποία θα έπρεπε να παραδέχονται και οι άλλοι, κυρίως όμως όσοι εξαρτώνται από αυτόν. Ψάχνει πρόθυμα την επιβεβαίωση σε κάθε θηλυκό που θα συναντήσει και όταν επιστρέφει στο σπίτι του μετά από μια ώρα στο ξενοδοχείο με τη φιλενάδα του, απαιτεί από τη γυναίκα του να τον περιμένει χαμογελαστή στην είσοδο, φορώντας την ποδιά της κουζίνας. Όταν όμως τον παρατήσει η γυναίκα του μετατρέπεται σε αξιοθρήνητο μωράκι, εντελώς μόνο στο κρύο και την παγωνιά του κόσμου.
Οι περισσότεροι Βίαιοι Άνδρες είναι εσωτερικά, ψυχικά, αποτυχημένοι, λέει ο Βαν Βογκτ, συχνά και εξωτερικά, έτσι, το να τους παρατάς, σημαίνει ότι τους αφήνεις να επαληθεύσουν το μεγαλύτερο φόβο τους. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι αξίζουν τη συμπόνια μας γιατί παλεύουν με ένα κυριολεκτά απερίγραπτο τρόμο. Αν και είναι μανούλες στην αυτοδικαιολόγηση, άλλο μεγάλο κοινό χαρακτηριστικό αυτού του τύπου, η ανικανότητά τους να αντισταθούν στην παρόρμηση να χειροδικήσουν, τους οδηγεί συχνά στο έγκλημα και την καταστροφή. Αλλά τι γίνεται στην περίπτωση που ο Βίαιος Άνδρας είναι επιτυχημένος και διάσημος, όταν η μοναδικότητά του αναγνωρίζεται από όλους; Κατά παράξενο τρόπο, δεν αλλάζει τίποτα, το μεγάλο πρόβλημά του είναι ένα κόμπλεξ κατωτερότητας και βέβαια έλλειψη συναισθηματικού ελέγχου, τα συναισθήματά του είναι τόσο έντονα που ξεχειλίζουν το ποτήρι της λογικής του και περνά ταχύτατα στο βασίλειο της οργής, εξαγριώνεται και “λυσσάει”, με άμεσα επακόλουθα τις φωνές και τη χρήση βίας. Ο Βαν Βογκτ ισχυρίζεται ότι η επιτυχία δεν μπορεί να φτάσει ως τα σημεία του νου αυτού του ανθρώπου όπου εδρεύει το πρόβλημα.
Είναι αλήθεια ότι ο Βαν Βογκτ μιλάει για ένα τύπο που όλοι ξέρουμε. Συχνά είναι δάσκαλος ή καθηγητής, στρατιωτικός ή αστυνόμος, δικαστής ή πολιτικός, αλλά μπορεί να είναι και ο οιοσδήποτε. Συχνά είναι ταξιτζής, για παράδειγμα...
Ψυχολογικά μιλώντας, αυτός ο τύπος επιτρέπει στα συναισθήματά του να ενδυναμώσουν την αίσθησή του ότι έχει δίκιο και οι άλλοι άδικο. Με άλλα λόγια, αφήνει το συναίσθημά του να πείσει τη λογική του και αυτό μπορεί να χαρακτηρισθεί ως μαγική σκέψη, όπως χαρακτήρισε πρώτος ο Ζαν-Πολ Σαρτρ αυτού του είδους τη σκέψη. Η μαγική σκέψη, κατά Σαρτρ, επιπτρέπει σε μια επιθυμία ή ένα συναίσθημα να μας πείσει για κάτι με το οποίο διαφωνεί η λογική μας. Το πιο κλασσικό παράδειγμα, το οποίο παρατίθεται σε πολλά βιβλία και συχνά στα σύγχρονα ψυχολογικά περιοδικά, είναι αυτό του Πάτρικ Μπέρν, εργάτη, που το 1960 εισέβαλλε σε γυναικείο κοιτώνα στο Μπίρμιγχαμ της Μ. Βρετανίας και βίασε και σκότωσε ένα σωρό κοπέλες. Η δικαιολογία του ήταν στην κυριολεξία μαγική σκέψη: “Ήθελα να τις εκδικηθώ επειδή μου προκαλούν σεξουαλική διέγερση”!!!
Τι προκαλεί άραγε αυτό τον τόσο διαδεδομένο τύπο; Ο Βαν Βογκτ υποθέτει ότι αυτός ο τύπος υπάρχει επειδή ο κόσμος μας ήταν ανέκαθεν ανδροκρατούμενος. Παραθέτει ένα παράδειγμα από τις εφημερίδες του 1961. Στην Ιταλία δύο γυναίκες καταδικάστηκαν σε φυλάκιση λόγω μοιχείας. Η υπεράσπισή τους προσκόμισε αποδείξεις ότι και οι σύζυγοί τους είχαν εξωσυζυγικές σχέσεις και μάλιστα πολύ περισσότερες από τις συζύγους τους, αλλά το δικαστήριο δεν το έλαβε καθόλου υπόψη του. Ένα άλλο παράδειγμα του Βαν Βογκτ, μιλάει για την Κίνα του 1950 όπου πέρασαν νόμοι οι οποίοι έδιναν μεγαλύτερη ελευθερία στις γυναίκες. Το 1954, διαπράχθησαν 10.000 δολοφονίες γυναικών από τους άνδρες τους, σε μία και μοναδική επαρχία της Κίνας. Οι Κινέζοι άνδρες έδειξαν με αυτό τον τρόπο ότι μάλλον διαφωνούν με τους καινούριους νόμους, που ξεχώριζαν τη γυναίκα από το μουλάρι.
Η υπόθεση του Βαν Βογκτ είναι πολύ λογική, δεν λαμβάνει όμως υπόψη της ότι υπάρχει και ο τύπος της Βίαιης Γυναίκας. Είναι πολύ λιγότερες, αλλά υπάρχουν. Ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα είναι η μητέρα του διάσημου λογοτέχνη Τουργκένιεφ, που είχε σκοτώσει ένα σωρό υπηρέτες μαστιγώνοντάς τους. Ένα άλλο διάσημο παράδειγμα είναι η Ελίζαμπεθ Ντάνκαν, μια διαζευγμένη από την Καλιφόρνια. Όταν ο γιός της παντρεύτηκε μια νοσοκόμα, παρά τη θέλησή της, έβαλε δυο φονιάδες να την σκοτώσουν. Όταν οι φονιάδες έκαναν τη δουλειά και πήγαν να πάρουν τη συμφωνημένη αμοιβή τους, η Ντάνκαν δεν τους πλήρωσε, αντίθετα, πήγε στην αστυνομία και τους κατήγγειλλε για εκβιασμό. Όπως ήταν φυσικό, συνελήφθησαν και οι τρεις και κατέληξαν στο θάλαμο αερίων. Είναι αξιοσημείωτη η μαγική σκέψη εδώ, δεν είχε καμια σχέση με το ρεαλισμό. Όχι μόνο θέλησε να κάνει τη δουλειά της, αλλά θέλησε να κάνει τη δουλειά της, χωρίς να πληρώσει κι από πάνω.
Ο Βαν Βογκ, που βρισκόταν πολύ κοντά σε αυτό που σήμερα ονομάζουν Τρίτο Κύμα Ψυχολογίας, κοντά στην ανθρωπιστική, ή αν προτιμάμε υπαρξιστική ψυχολογία, όπως χαρακτηρίστηκε, με μεγάλους δασκάλους τους Άντλερ, Ρότζερς, Όλπορτ και Μάσλοου, έλαβε υπόψη του τη θεωρία του Άντλερ που έλεγε ότι αν κάποιο όργανο του σώματός μας, η καρδιά, το συκώτι, το στομάχι, έχει υποστεί βλάβη σε νεαρή ηλικία, είναι πολύ πιθανό να στέλνει μηνύματα κατωτερότητας, ανεπάρκειας, στον εγκέφαλο, προκαλώντας μας έτσι σύμπλεγμα κατωτερότητας. Ίσως να έχει δίκιο, αλλά είναι σαν να λέει ότι ο βίαιος αυτός τύπος υποφέρει από κάτι όπως η αχρωματοψία, ή η φυματίωση, που προκαλεί αυτά τα ξεσπάσματα βίας, τα οποία, κατά κάποιο τρόπο, είναι αναπόφευκτα. Αυτός ο τύπος ανθρώπου (Νέρων, Καλλιγούλας, Χίτλερ), έτσι όπως τον μελετάμε από την ιστορία, δείχνει εγκληματική δράση εκ προμελέτης, αυτό που αρέσει πάνω απ’ όλα στον Βίαιο Άνδρα είναι να κάνει το δικό του, κι ας πάνε να πνιγούν όλοι οι άλλοι.
Οφείλω να παραδεχτώ ότι βλέπω πολύ συχνά αυτό τον τύπο ανθρώπου στην καθημερινότητά μου, μπορεί να βρίσκεται παντού και υποψιάζομαι ότι κάποιες στιγμές βρίσκεται και μέσα μου. Σε κανένα μας δεν αρέσει να γίνεται ρεζίλι, τελικά μετράει πάρα πολύ η γνώμη των άλλων για μας, πετάμε στα ουράνια με το χειροκρότημα και την επιδοκιμασία τους, ενώ κατρακυλάμε στην κόλαση στο γιουχάισμα και την αποδοκιμασία τους. Επίσης, νομίζω ότι είναι πολύ γνωστός στους περισσότερους, ο τύπος ανθρώπου που δεν ανέχεται κανενός είδους κριτική, όσο σωστή και να είναι...
Περιμένω τα σχόλιά σας πάνω σε αυτό τον ευρύτατα διαδεδομένο τύπο ανθρώπου που ζει ένα δράμα, αφού η όποια αντίρρηση των άλλων ακούγεται από τ’ αυτιά του ως ύβρις και θυμώνει αμέσως, επειδή είναι πεπεισμένος πως έχει δίκιο. Αυτή η αίσθηση δίκιου δικαιολογεί στον ψυχισμό του τη χρήση βίας και η χρήση βίας του αποδεικνύει ότι είχε δίκιο, έχουμε να κάνουμε με φαύλο κύκλο ο ποίος σίγουρα εντάσσεται στο πεδίο της ψυχοπαθολογίας. Επισυνάπτω ένα σχετικό άρθρο, που ασχολείται με το Σύνδρομο του Βίαιου Άνδρα, το οποίο συνέγραψε ο Βρετανός ψυχοθεραπευτής Andrew Austin: http://www.rightmansyndrome.com/
25 σχόλια, κάνε το δικό σου σχόλιο Άρχισε να ερευνά και εντυπωσιάστηκε που είδε ότι η αυταρχική, βίαιη συμπεριφορά ήταν πάρα πολύ διαδεδομένη για να μπορέσει να χαρακτηρισθεί ως μορφή τρέλας. Οι εφημερίδες είχαν καθημερινά τέτοιου είδους τίτλους: ΣΥΖΥΓΟΣ ΕΙΣΒΑΛΛΕΙ ΕΞΑΛΟΣ ΣΕ ΠΑΡΤΙ ΚΑΙ ΔΟΛΟΦΟΝΕΙ ΤΗ ΣΥΖΥΓΟ – ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΜΑΧΑΙΡΩΝΕΙ ΤΗΝ ΕΡΩΜΕΝΗ ΤΟΥ ΕΠΕΙΔΗ ΗΤΑΝ ΑΠΙΣΤΗ – ΧΑΡΑΚΩΣΕ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΠΡΩΗΝ ΣΥΖΥΓΟΥ ΤΟΥ!
Ο γάμος φαίνεται να βγάζει στην επιφάνεια και να ενισχύει την αυταρχική προσωπικότητα, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του. Συμβουλεύτηκε ένα φίλο του ψυχίατρο κι αυτός συμφώνησε και του διηγήθηκε μια ιστορία. Ένας πελάτης είχε φέρει τη γυναίκα του στο ιατρείο του για ψυχοθεραπεία. Ζούσαν μαζί σε ένα σπίτι στα προάστεια και τη συντηρούσε, με όρο να μην έχει άρρενες φίλους. Ρόλος της, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, ήταν απλά να γίνει καλή μητέρα για το γιό τους (που δεν είχε ακόμη γεννηθεί).
Η ιστορία τους ήταν η εξής: Ήταν νοσοκόμα και όταν γνώρισε αυτόν που θα γινόταν άνδρας της, αισθάνθηκε ότι έπρεπε να του ομολογήσει πως δεν ήταν παρθένα και πως είχε συνάψει ερωτικές σχέσεις με δύο γιατρούς. Ο μέλλον σύζυγός της έγινε έξαλλος από την έντιμη εξομολόγησή της και νόμισε ότι όλα τελείωσαν εκεί. Αλλά αυτός επέστρεψε με κάποιο έγγραφο το οποίο αυτή, αν ήθελε να τον παντρευτεί, έπρεπε να το υπογράψει, χωρίς να το διαβάσει. Ο Βαν Βογκτ υποθέτει ότι το έγγραφο περιείχε μια “εξομολόγηση” της κοπέλας ότι ήταν ανήθικη, ότι την έσωζε από το βούρκο, ότι δεν είχε νόμιμα δικαιώματα απέναντί του, κλπ. Παντρεύτηκαν και σύντομα κατάλαβε το τεράστιο λάθος της. Ο άνδρας της ταξίδευε συχνά, λόγω της εργασίας του, και δεν ήξερε ποτέ πού βρισκόταν. Επισκεπτόταν για ώρες τις υπαλλήλους του στα σπίτια τους ενώ έτρωγε πολύ ώρα κάθε μέρα οδηγώντας τις γραμματείς του σπίτι τους. Όποτε προσπαθούσε να τον ρωτήσει κάτι σχετικά με αυτό, αυτός θύμωνε πολύ, φώναζε και μερικές φορές τη χτυπούσε. Γενικά, στα δύσκολα προβλήματα της καθημερινότητας, πάντα θύμωμε, φώναζε, έβριζε και τη χτυπούσε. Την άλλη μέρα όμως έπαιρνε τηλέφωνο, ενώ βρισκόταν μακριά για τη δουλειά του, και της ζητούσε συγγνώμη, λέγοντάς της πως δεν θα το ξανάκανε… Η γυναίκα του έπαθε κατάθλιψη, έγινε σεξουαλική ψυχρή και πήραν διαζύγιο. Εξακολουθούσε όμως να την θεωρεί προσωπική του ιδιοκτησία και να προσπαθεί να της επιβληθεί. Αυτό προκάλεσε μεγαλύτερη κρίση στη γυναίκα κι έτσι αυτός αποφάσισε ότι έπρεπε να επισκεφτεί τον ψυχίατρο που κατά σύμπτωση ήταν φίλος του Βαν Βογκτ.
Αυτό το παράδειγμα είναι το ιδανικό για τον ανθρώπινο τύπο τον οποίο ο Βαν Βογκτ ονόμασε Violent Man (Βίαιο Άνδρα) ή Right Man (άνθρωπο που θέλει να έχει συνέχεια δίκιο). Αυτός ο τύπος είναι ένας άνθρωπος που κατέχεται από μια παθολογικά μεγάλη ανάγκη επιβεβαίωσης, ανάγκη αυτο-εκτίμησης, θέλει να αισθάνεται συνέχεια πως είναι “κάποιος”. Το χειρότερο πράγμα που μπορεί να του συμβεί, είναι να γίνει ρεζίλι, να ντροπιαστεί μπροστά σε τρίτους, να υποχρεωθεί να παραδεχτεί δημόσια ότι έκανε λάθος. Η προσπάθεια του άνδρα του παραδείγματος να “αποδείξει” ότι η γυναίκα του είχε ανάγκη από ψυχίατρο, και όχι ο ίδιος, είναι ένα τυπικό παράδειγμα αντίδρασης αυτού του τύπου.
Το επόμενο χαρακτηριστικό του είναι βέβαια η παθολογική ζήλια. Οι περισσότεροι άνθρωποι ζηλεύουν, αλλά αυτός θα γίνει κυριολεκτικά έξαλλος με την ιδέα και μόνο. Είναι ο τύπος που φτάνει πολύ εύκολα στο φόνο υπό το κρατος ζήλιας. Ο Βαν Βογκτ λέει ότι αυτός ο Βίαιος Άνδρας είναι “ιδεαλιστής”, με την έννοια ότι ζει στο κεφάλι του, στο δικό του νοητικό κόσμο, και κάνει ό,τι μπορεί για να αγνοήσει πλευρές της πραγματικότητας που δεν του αρέσουν. Όπως έκαναν οι σταλινικοί, που ξανάγραψαν την Ιστορία, αυτός ο τύπος ξέρει καλά ότι η πραγματικότητα μπορεί να “διορθωθεί” εκ των υστέρων για να δείξει μια καλύτερη εικόνα μας... Στον διανοητικό κόσμο του, που είναι μάλλον κόσμος εφηβικής φαντασίωσης, οι γυναίκες είναι γοητευτικά πλάσματα που περιμένουν το σωστό άνδρα για να τον υπηρετήσουν και να του χαρίσουν την παρθενιά τους.
Ο Βαν Βογκτ παρατήρησε με οξυδέρκεια ότι ο Βίαιος Άνδρας μπορεί να πάθει τεράστια, τρομερή ζημιά, αν τον αρνηθούν, αν για παράδειγμα τον εγκαταλείψει η γυναίκα του. Σε τέτοιες περιπτώσεις “σπάει”, παρακαλάει, πέφτει στα γόνατα και εκλιπαρεί, ορκίζεται πως δεν θα το ξανακάνει. Αν δεν τα καταφέρει να πείσει, τα επόμενα βήματα είναι το αλκοόλ, τα ναρκωτικά, ως και η αυτοκτονία. Οι χάρτινοι πύργοι του βράχηκαν και καταστράφηκαν, δεν έχει από πού να πιαστεί. Όταν αυτός ο τύπος ανθρώπου βρίσκει μια υπάκουη γυναίκα να τον αγαπήσει, μεγαλώνει αφάνταστα η αυτοεκτίμησή του και γεμίζει με την αίσθηση της μεγάλης, της τεράστιας αξίας του, την οποία θα έπρεπε να παραδέχονται και οι άλλοι, κυρίως όμως όσοι εξαρτώνται από αυτόν. Ψάχνει πρόθυμα την επιβεβαίωση σε κάθε θηλυκό που θα συναντήσει και όταν επιστρέφει στο σπίτι του μετά από μια ώρα στο ξενοδοχείο με τη φιλενάδα του, απαιτεί από τη γυναίκα του να τον περιμένει χαμογελαστή στην είσοδο, φορώντας την ποδιά της κουζίνας. Όταν όμως τον παρατήσει η γυναίκα του μετατρέπεται σε αξιοθρήνητο μωράκι, εντελώς μόνο στο κρύο και την παγωνιά του κόσμου.
Οι περισσότεροι Βίαιοι Άνδρες είναι εσωτερικά, ψυχικά, αποτυχημένοι, λέει ο Βαν Βογκτ, συχνά και εξωτερικά, έτσι, το να τους παρατάς, σημαίνει ότι τους αφήνεις να επαληθεύσουν το μεγαλύτερο φόβο τους. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι αξίζουν τη συμπόνια μας γιατί παλεύουν με ένα κυριολεκτά απερίγραπτο τρόμο. Αν και είναι μανούλες στην αυτοδικαιολόγηση, άλλο μεγάλο κοινό χαρακτηριστικό αυτού του τύπου, η ανικανότητά τους να αντισταθούν στην παρόρμηση να χειροδικήσουν, τους οδηγεί συχνά στο έγκλημα και την καταστροφή. Αλλά τι γίνεται στην περίπτωση που ο Βίαιος Άνδρας είναι επιτυχημένος και διάσημος, όταν η μοναδικότητά του αναγνωρίζεται από όλους; Κατά παράξενο τρόπο, δεν αλλάζει τίποτα, το μεγάλο πρόβλημά του είναι ένα κόμπλεξ κατωτερότητας και βέβαια έλλειψη συναισθηματικού ελέγχου, τα συναισθήματά του είναι τόσο έντονα που ξεχειλίζουν το ποτήρι της λογικής του και περνά ταχύτατα στο βασίλειο της οργής, εξαγριώνεται και “λυσσάει”, με άμεσα επακόλουθα τις φωνές και τη χρήση βίας. Ο Βαν Βογκτ ισχυρίζεται ότι η επιτυχία δεν μπορεί να φτάσει ως τα σημεία του νου αυτού του ανθρώπου όπου εδρεύει το πρόβλημα.
Είναι αλήθεια ότι ο Βαν Βογκτ μιλάει για ένα τύπο που όλοι ξέρουμε. Συχνά είναι δάσκαλος ή καθηγητής, στρατιωτικός ή αστυνόμος, δικαστής ή πολιτικός, αλλά μπορεί να είναι και ο οιοσδήποτε. Συχνά είναι ταξιτζής, για παράδειγμα...
Ψυχολογικά μιλώντας, αυτός ο τύπος επιτρέπει στα συναισθήματά του να ενδυναμώσουν την αίσθησή του ότι έχει δίκιο και οι άλλοι άδικο. Με άλλα λόγια, αφήνει το συναίσθημά του να πείσει τη λογική του και αυτό μπορεί να χαρακτηρισθεί ως μαγική σκέψη, όπως χαρακτήρισε πρώτος ο Ζαν-Πολ Σαρτρ αυτού του είδους τη σκέψη. Η μαγική σκέψη, κατά Σαρτρ, επιπτρέπει σε μια επιθυμία ή ένα συναίσθημα να μας πείσει για κάτι με το οποίο διαφωνεί η λογική μας. Το πιο κλασσικό παράδειγμα, το οποίο παρατίθεται σε πολλά βιβλία και συχνά στα σύγχρονα ψυχολογικά περιοδικά, είναι αυτό του Πάτρικ Μπέρν, εργάτη, που το 1960 εισέβαλλε σε γυναικείο κοιτώνα στο Μπίρμιγχαμ της Μ. Βρετανίας και βίασε και σκότωσε ένα σωρό κοπέλες. Η δικαιολογία του ήταν στην κυριολεξία μαγική σκέψη: “Ήθελα να τις εκδικηθώ επειδή μου προκαλούν σεξουαλική διέγερση”!!!
Τι προκαλεί άραγε αυτό τον τόσο διαδεδομένο τύπο; Ο Βαν Βογκτ υποθέτει ότι αυτός ο τύπος υπάρχει επειδή ο κόσμος μας ήταν ανέκαθεν ανδροκρατούμενος. Παραθέτει ένα παράδειγμα από τις εφημερίδες του 1961. Στην Ιταλία δύο γυναίκες καταδικάστηκαν σε φυλάκιση λόγω μοιχείας. Η υπεράσπισή τους προσκόμισε αποδείξεις ότι και οι σύζυγοί τους είχαν εξωσυζυγικές σχέσεις και μάλιστα πολύ περισσότερες από τις συζύγους τους, αλλά το δικαστήριο δεν το έλαβε καθόλου υπόψη του. Ένα άλλο παράδειγμα του Βαν Βογκτ, μιλάει για την Κίνα του 1950 όπου πέρασαν νόμοι οι οποίοι έδιναν μεγαλύτερη ελευθερία στις γυναίκες. Το 1954, διαπράχθησαν 10.000 δολοφονίες γυναικών από τους άνδρες τους, σε μία και μοναδική επαρχία της Κίνας. Οι Κινέζοι άνδρες έδειξαν με αυτό τον τρόπο ότι μάλλον διαφωνούν με τους καινούριους νόμους, που ξεχώριζαν τη γυναίκα από το μουλάρι.
Η υπόθεση του Βαν Βογκτ είναι πολύ λογική, δεν λαμβάνει όμως υπόψη της ότι υπάρχει και ο τύπος της Βίαιης Γυναίκας. Είναι πολύ λιγότερες, αλλά υπάρχουν. Ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα είναι η μητέρα του διάσημου λογοτέχνη Τουργκένιεφ, που είχε σκοτώσει ένα σωρό υπηρέτες μαστιγώνοντάς τους. Ένα άλλο διάσημο παράδειγμα είναι η Ελίζαμπεθ Ντάνκαν, μια διαζευγμένη από την Καλιφόρνια. Όταν ο γιός της παντρεύτηκε μια νοσοκόμα, παρά τη θέλησή της, έβαλε δυο φονιάδες να την σκοτώσουν. Όταν οι φονιάδες έκαναν τη δουλειά και πήγαν να πάρουν τη συμφωνημένη αμοιβή τους, η Ντάνκαν δεν τους πλήρωσε, αντίθετα, πήγε στην αστυνομία και τους κατήγγειλλε για εκβιασμό. Όπως ήταν φυσικό, συνελήφθησαν και οι τρεις και κατέληξαν στο θάλαμο αερίων. Είναι αξιοσημείωτη η μαγική σκέψη εδώ, δεν είχε καμια σχέση με το ρεαλισμό. Όχι μόνο θέλησε να κάνει τη δουλειά της, αλλά θέλησε να κάνει τη δουλειά της, χωρίς να πληρώσει κι από πάνω.
Ο Βαν Βογκ, που βρισκόταν πολύ κοντά σε αυτό που σήμερα ονομάζουν Τρίτο Κύμα Ψυχολογίας, κοντά στην ανθρωπιστική, ή αν προτιμάμε υπαρξιστική ψυχολογία, όπως χαρακτηρίστηκε, με μεγάλους δασκάλους τους Άντλερ, Ρότζερς, Όλπορτ και Μάσλοου, έλαβε υπόψη του τη θεωρία του Άντλερ που έλεγε ότι αν κάποιο όργανο του σώματός μας, η καρδιά, το συκώτι, το στομάχι, έχει υποστεί βλάβη σε νεαρή ηλικία, είναι πολύ πιθανό να στέλνει μηνύματα κατωτερότητας, ανεπάρκειας, στον εγκέφαλο, προκαλώντας μας έτσι σύμπλεγμα κατωτερότητας. Ίσως να έχει δίκιο, αλλά είναι σαν να λέει ότι ο βίαιος αυτός τύπος υποφέρει από κάτι όπως η αχρωματοψία, ή η φυματίωση, που προκαλεί αυτά τα ξεσπάσματα βίας, τα οποία, κατά κάποιο τρόπο, είναι αναπόφευκτα. Αυτός ο τύπος ανθρώπου (Νέρων, Καλλιγούλας, Χίτλερ), έτσι όπως τον μελετάμε από την ιστορία, δείχνει εγκληματική δράση εκ προμελέτης, αυτό που αρέσει πάνω απ’ όλα στον Βίαιο Άνδρα είναι να κάνει το δικό του, κι ας πάνε να πνιγούν όλοι οι άλλοι.
Οφείλω να παραδεχτώ ότι βλέπω πολύ συχνά αυτό τον τύπο ανθρώπου στην καθημερινότητά μου, μπορεί να βρίσκεται παντού και υποψιάζομαι ότι κάποιες στιγμές βρίσκεται και μέσα μου. Σε κανένα μας δεν αρέσει να γίνεται ρεζίλι, τελικά μετράει πάρα πολύ η γνώμη των άλλων για μας, πετάμε στα ουράνια με το χειροκρότημα και την επιδοκιμασία τους, ενώ κατρακυλάμε στην κόλαση στο γιουχάισμα και την αποδοκιμασία τους. Επίσης, νομίζω ότι είναι πολύ γνωστός στους περισσότερους, ο τύπος ανθρώπου που δεν ανέχεται κανενός είδους κριτική, όσο σωστή και να είναι...
Περιμένω τα σχόλιά σας πάνω σε αυτό τον ευρύτατα διαδεδομένο τύπο ανθρώπου που ζει ένα δράμα, αφού η όποια αντίρρηση των άλλων ακούγεται από τ’ αυτιά του ως ύβρις και θυμώνει αμέσως, επειδή είναι πεπεισμένος πως έχει δίκιο. Αυτή η αίσθηση δίκιου δικαιολογεί στον ψυχισμό του τη χρήση βίας και η χρήση βίας του αποδεικνύει ότι είχε δίκιο, έχουμε να κάνουμε με φαύλο κύκλο ο ποίος σίγουρα εντάσσεται στο πεδίο της ψυχοπαθολογίας. Επισυνάπτω ένα σχετικό άρθρο, που ασχολείται με το Σύνδρομο του Βίαιου Άνδρα, το οποίο συνέγραψε ο Βρετανός ψυχοθεραπευτής Andrew Austin: http://www.rightmansyndrome.com/
25 Σχολια
Πολύ συχνά οι ερασιτέχνες βάζουν τα γυαλιά στους επαγγελματίες, σε πολλούς τομείς της ζωής. Το σημαντικότερο, κατά τη γνώμη μου, είναι ότι ο Βαν Βογκτ ξεκίνησε την έρευνά του για να εξηγήσει καλύτερα την ύπαρξη ακραίων περιπτώσεων, όπως οι Χίτλερ και Στάλιν, και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτός ο ψυχολογικός τύπος ήταν πολύ κοινός, μπορεί να είναι ο γείτονάς μας ή ο ψιλικατζής της γειτονιάς.
Πάρα πολύ ενδιαφέρον κείμενο! Ο Βαν Βογκτ μίλησε για βίαιο άνδρα επειδή έγραψε αυτή τη μελέτη τη δεκαετία του 50, όταν δεν υπήρχαν καθόλου, ή υπήρχαν ελάχιστα, δείγματα βίαιης γυναίκας. Σήμερα, χάρη στις κρυφές κάμερες, βλέπουμε κάθε τόσο φριχτές σκηνές κακοποίησης βρεφών από νταντάδες... και έχουμε και γυναίκες serial killers. Οι εποχές άλλαξαν, αλλά σίγουρα όχι προς το καλύτερο.
Να οικτίρουμε τέτοια άτομα ναι. Να τα βοηθήσουμε αν είναι δυνατόν ναι. Να τα συμπονούμε όχι. Μπορούμε να λυπόμαστε το παιδί που ήταν πριν γίνει ο άντρας, ή γυναίκα, που είναι σήμερα αλλά νισάφι πια με τις αιτιολογίες που γίνονται δικαιολογίες.
Λυπάμαι τα θύματά τους. Θυμώνω με την κοινωνία και τα άτομα που δημιουργούν τόσο αυτούς όσο και τα θύματά τους. Συμπαραστέκομαι τόσο στα θύματά τους όσο και σε όσους θέλουν ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ να αλλάξουν (κι όχι όσους χρησιμοποιούν τη μετάνοια ως τέχνασμα). Για τους τραμπούκους αυτού του κόσμου όμως δεν μου περισσεύει λύπηση. Μόνο, σε κάποιες περιπτώσεις, οίκτος.
Λυπάμαι τα θύματά τους. Θυμώνω με την κοινωνία και τα άτομα που δημιουργούν τόσο αυτούς όσο και τα θύματά τους. Συμπαραστέκομαι τόσο στα θύματά τους όσο και σε όσους θέλουν ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ να αλλάξουν (κι όχι όσους χρησιμοποιούν τη μετάνοια ως τέχνασμα). Για τους τραμπούκους αυτού του κόσμου όμως δεν μου περισσεύει λύπηση. Μόνο, σε κάποιες περιπτώσεις, οίκτος.
θα ηθελα να σου υπενθυμησω Τακη οτι δεν απλα χειροδικουν αλλα χρησιμοποιουν και ψυχολογικη βια η οποια δεν αφηνει εξωτερικα σημαδια..
Η γνωμη μου ειναι οτι αυτα τα ατομα εχουν γνωρισει την βια και τον υποβιβασμο οι ιδιοι και το αντανακλουν στην κοινωνια οταν μεγαλωνουν. Ειναι ο τρομος τους.
Και πολυ σωστα ειπες μεγαλο ποσοστο απο εμας το εχουμε μεσα μας γιατι λιγο η πολυ ολοι εχουμε 'δει' βια στα παιδικα μας χρονια..
Η γνωμη μου ειναι οτι αυτα τα ατομα εχουν γνωρισει την βια και τον υποβιβασμο οι ιδιοι και το αντανακλουν στην κοινωνια οταν μεγαλωνουν. Ειναι ο τρομος τους.
Και πολυ σωστα ειπες μεγαλο ποσοστο απο εμας το εχουμε μεσα μας γιατι λιγο η πολυ ολοι εχουμε 'δει' βια στα παιδικα μας χρονια..
Χιλιάδες χρόνια μας χωρίζουν από τις σπηλιές αλλά μια στιγμή αρκεί για να ξυπνήσει "το ζώο μέσα μας" κι όταν αυτό συμβαίνει η λογική υποχωρεί, δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα με τα ένστικτα. Αλλά μερικοί από μας δεν αναγνωρίζουμε καν τον πρωτογονισμό μας, οπότε πώς να τον ελέγξουμε; Χρειάζεται κάποια γενναιότητα για να υποφέρεις την ήττα, την απόρριψη, τη ματαίωση, τον πόνο τελικά. Αν δεν την έχεις, κάνεις άλλους να υποφέρουν, από θύμα γίνεσαι θύτης και πάει λέγοντας.
Πολύ μου άρεσε ο όρος μαγική σκέψη, εκφράζει πολύ πετυχημένα αυτό το είδος "παράλογης λογικής" πάνω στην οποία στηρίζονται τόσα εγκλήματα πάθους αλλά και τόσα μαζικά εγκλήματα.
Πολύ μου άρεσε ο όρος μαγική σκέψη, εκφράζει πολύ πετυχημένα αυτό το είδος "παράλογης λογικής" πάνω στην οποία στηρίζονται τόσα εγκλήματα πάθους αλλά και τόσα μαζικά εγκλήματα.
Άρα βλέπουμε τους πάντες με συμπάθεια σωστά; Μιας και κανείς δεν σηκώνεται μιαν ωραία πρωία και λέει στον εαυτό του: "Άντε πάλι μιας από τα ίδια! Α! Το βρήκα! Γιατί δεν γίνομαι ρατσιστής/ξενοφοβικός/βιαστής/κατά συρροήν δολοφόνος/κλέφτης/απατεώνας/εκμεταλλευτής/τραμπούκος/χούλιγκαν ή κάτι τέτοιο ρε παιδί μου; Έτσι, για αλλαγή"
Όλους κάτι τους ωθεί. Είτε μεγαλώσανε στραβά και γι' αυτό δεν φταίνε φυσικά, είτε έχουν κάποιο κόμπλεξ/φοβία είτε κάτι άλλο πήγε ΠΟΛΥ στραβά στη ζωή τους.
Μάλλον κακίστρω είμαι γιατί ούτε τον Χίτλερ ούτε τον Στάλιν ούτε τους Σταλινίσκους και τους Χιτλερίσκους μπορώ να δω με συμπάθεια.
Όλους κάτι τους ωθεί. Είτε μεγαλώσανε στραβά και γι' αυτό δεν φταίνε φυσικά, είτε έχουν κάποιο κόμπλεξ/φοβία είτε κάτι άλλο πήγε ΠΟΛΥ στραβά στη ζωή τους.
Μάλλον κακίστρω είμαι γιατί ούτε τον Χίτλερ ούτε τον Στάλιν ούτε τους Σταλινίσκους και τους Χιτλερίσκους μπορώ να δω με συμπάθεια.
Συγχαρητήρια κ. Αθανασόπουλε για την επιλογή του θέματος. Γιατί μας αφορά όλους. Άνδρες και γυναίκες. Ίσως γι' αυτό ο τίτλος θα μπορούσε να ήταν 'Ο βίαιος άνθρωπος'. Όμως, επειδή ζούμε σε μία ανδροκρατούμενη κοινωνία όπου τα περισσότερα κρούσματα βίαιης και αυταρχικής συμπεριφοράς αφορούν άνδρες, είναι κατανοητή η επιλογή τίτλου. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, η χαρακτηροδομή του δογματικού ανθρώπου που αντιδρά αυταρχικά και βίαια σε οποιονδήποτε τον αμφισβητεί και που περιγράφει τόσο γλαφυρά το post νομίζω ταιριάζει λίγο-πολύ στον μέσο άνθρωπο σήμερα. Γιατί πρόκειται για έναν άνθρωπο κτητικό που ταυτίζει την ύπαρξή του με ότι έχει, περιουσία, επαγγελματική φήμη, επιστημονικό κύρος, γνώσεις, οικογένεια, παιδιά, χόμπι, ερωτικές κατακτήσεις, το ίδιο του το εγώ. Μην του πειράξεις ή διαταράξεις κάποιο απ' όλα αυτά στο οποίο έχει βασίσει την ύπαρξή του, γιατί τότε γίνεται μπαρούτι και ξεσπά πάνω σου ή οπουδήποτε αλλού μπορεί. Δεν βλέπετε εδώ στους Διαλόγους κάπου-κάπου που ανάβουν τα αίματα γιατί η αμφισβήτηση και προσβολή κάποιων απόψεών μας νομίζουμε πως μας θίγει προσωπικά, ότι πλήττει την δημόσια εικόνα μας ; Και ας υπογράφουν πολλοί με ψευδώνυμο. Οι προσωπικές απόψεις αποτελούν μέρος μιας κοσμοθεωρίας μας για τη ζωή...δεν θα αφήσουμε κανέναν να την αποσταθεροποιήσει. Τις έχουμε εντάξει στα περιουσιακά μας στοιχεία και συνεπώς διαφυλάσσουμε ως κόρη οφθαλμού. Όσο εύκολα είμαστε κριτικοί με τους άλλους, τόσο δύσκολα δεχόμαστε οι ίδιοι κριτική. Ο σύγχρονος άνθρωπος περιχαρακώνεται με τις κτήσεις του. Αν και ζει σε μία υποτίθεται ολοένα και πιο ανοικτή κοινωνία, καταλήγει να είναι ολοένα και περισσότερο κλειστός, μοναχικός και φοβισμένος. Είναι εξαιρετικά ανασφαλής, σε σημείο που να εκδηλώνει δογματισμό και επιθετικότητα όταν διαταράσσεται ο σε μεγάλο βαθμό φαντασιωτικός μικρόκοσμός του. Στην πραγματικότητα στερείται κριτικής σκέψης. Αυτή που υποτίθεται θα είχε κατακτήσει μέσω της κοινωνίας της γνώσης. Και στερείται κριτικής σκέψης γιατί στερείται ελευθερίας και αγάπης στη ζωή του.
Αγαπητέ εξερευνητή Τάκη, είσαι και πάλι μέσα...ψιλοπαρακολουθώ τις παρατηρήσεις σου, ομολογώ ότι δεν ήξερα για τον Βάν Βόγκ και βλέπω ότι η βία ειναι μέσα στο αντρικό στοιχείο- και υποστηρίζεται πολύ στην σημερινή ''εξε ληγμένη'' κοινωνία Καουμπόιδων και Τζι Αι Τζο... μου θυμίζεις ένα φίλο απο την Αμερική τον Τζίμη που έκανε τα ίδια στην γυναίκα του και μας κλαιγότανε μετά... είχε πάει και αυτός στην Αμερική μικρός και το βλαμμένο σύστημα τον είχε πιάσει. Εϊ Μάτσο μάν. Ε λοιπόν μου αρέσει το γραψιμό σου, δεν είμαι ορθρογράφος πέρασα την περισσότερη ζωή μου στο εξωτερικό αλλά προσπαθώ να ξαναμορφωθώ ... έχεις πάντος πέννα με κρατάς...
Συγχαρητήρια για το θέμα. Τον Βαν Βογκτ το ήξερα μέχρι τώρα από το έργο του στην επιστημονική φαντασία. Από τα αγαπημένα μου έργα του "Ο φτερωτός άνθρωπος" και "Τα παιδιά του αύριο". Δεν ήξερα ότι είχε δημοσιεύσει και μελέτες. Στα έργα του το όριο ανάμεσα στην ψυχολογία, την φαντασία και το Πραγματικό είναι δυσδιάκριτο. Το άρθρο σας αυτό, μου άνοιξε την όρεξη για να κάνω μια έρευνα στο Ίντερνετ για άλλες μελέτες δικές του.
Πηγή: Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Η φράση σου "και υποψιάζομαι ότι κάποιες στιγμές βρίσκεται και μέσα μου" είναι όλο το ζουμί. Αυταρχική συμπεριφορά επιδεικνύουμε λίγο πολύ όλοι. Το θέμα είναι πως την ελέγχει ο καθένας. Για να θυμηθούμε λίγο τον Φρόιντ, το Υπερεγώ θα έπρεπε να βάλει τους ηθικούς / κοινωνικούς φραγμούς. Ομως, με τόση διάχυτη, ποικιλόμορφη και νομιμοποιημένη βία στο περιβάλλον, χάνει τη μπάλα.