Ορφανοτροφείο αποδεικνύει τη γενοκτονία των Αρμενίων. Στη Βηρυτό βασάνιζαν άγρια τα παιδιά των δολοφονημένων
TΗΕ ΙΝDΕΡΕΝDΕΝΤ , Του Robert Fisk, ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τετάρτη 10 Μαρτίου 2010
Η αμερικανική κυβέρνηση θέλει να αρνηθεί ότι η σφαγή 1,5 εκατ. Αρμενίων από τους Τούρκους το 1915 ήταν γενοκτονία. Όμως οι αποδείξεις υπάρχουν σε ένα ορφανοτροφείο που βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου κοντά στη Βηρυτό.
Είναι μόνο ένας μικρός τάφος, με μια φτηνή τετράγωνη πλάκα. Μέσα του βρίσκονται, σε κατάσταση σκόνης πλέον, τα οστά και τα κρανία περισσοτέρων από 300 παιδιών, ορφανά Αρμενίων που δολοφονήθηκαν κατά τη γενοκτονία του 1915. Τα παιδιά αυτά πέθαναν από χολέρα και πείνα, καθώς οι τουρκικές αρχές προσπαθούσαν να τα «εκτουρκίσουν» σε ένα ορφανοτροφείο κοντά στη Βηρυτό. Όμως αυτή η σχεδόν άγνωστη ιστορία των 1.200 παιδιώνμεταξύ 3 και 15 ετών- που έζησαν στους κοιτώνες του πρώην καθολικού κολεγίου, αποδεικνύει ότι οι Τούρκοι πράγματι προχώρησαν στη γενοκτονία των Αρμενίων το 1915. Ο Μπαράκ Ομπάμα και η εύπιστη υπουργός Εξωτερικών του Χίλαρι Κλίντον, που προσπαθούν να εμποδίσουν το αμερικανικό Κογκρέσο να αναγνωρίσει ως «γενοκτονία» τη σφαγή 1,5 εκατ. Αρμενίων από τους Οθωμανούς Τούρκους, θα πρέπει να έρθουν εδώ, σε αυτό το λιβανέζικο χωριό και να σκύψουν το κεφάλι με ντροπή. Διότι εδώ διαδραματίστηκε μια τραγική ιστορία κτηνωδίας εναντίον μικρών και ανυπεράσπιστων παιδιών, οι οικογένειες των οποίων είχαν ήδη δολοφονηθεί από τουρκικές δυνάμεις στην κορύφωση του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Κάποια από τα παιδιά εκείνα αναγκάστηκαν να επιβιώσουν λειαίνοντας και τρώγοντας τα κόκαλα από τους σκελετούς των ορφανών που είχαν πεθάνει δίπλα τους.
Ο «αρχιτέκτονας»
Ο Τζεμάλ Πασά, ένας από τους αρχιτέκτονες της γενοκτονίας του 1915 και- δυστυχώς- η πρώτη φεμινίστρια της Τουρκίας Χαλιντέ Εντίπ Αντιβάρ, είχαν την ευθύνη αυτού του ορφανοτροφείου του τρόμου, στο οποίο γινόταν συστηματική προσπάθεια να στερηθούν τα παιδιά των Αρμενίων από την αρμενική τους ταυτότητα, τους δίνονταν τουρκικά ονόματα, τα ανάγκαζαν να γίνουν μουσουλμάνοι και τα έδερναν ανηλεώς εάν τα άκουγαν να μιλούν αρμένικα. Το Τάγμα των Λαζαριστών Μοναχών στην Αντούρα έχει καταγράψει πως εκδιώχθηκαν από τους Τούρκους οι μοναχοί που δίδασκαν και πως ο Τζεμάλ Πασά εμφανίστηκε στην κεντρική πόρτα με τον Γερμανό σωματοφύλακά του μόλις καταστράφηκε το άγαλμα της Παναγίας που υπήρχε στον περίβολο.
Το άρθρο ΙΙ της Συνθήκης του ΟΗΕ του 1951 για την Πρόληψη και την Τιμωρία του Εγκλήματος της Γενοκτονίας αναφέρει συγκεκριμένα ότι ο ορισμός της γενοκτονίας περιλαμβάνει «τη βίαιη μεταφορά παιδιών της μιας εθνικής ομάδας σε άλλη». Αυτό ακριβώς έκαναν οι Τούρκοι στον Λίβανο. Υπάρχουν ακόμα φωτογραφίες εκατοντάδων μισόγυμνων παιδιών Αρμενίων να κάνουν ασκήσεις στην αυλή του ορφανοτροφείου.
Τα ημερολόγια
Τις ιστορίες για τον βίαιο εξισλαμισμό και εκτουρκισμό των ορφανών Αρμενίων στην Αντούρα, αλλά και για τα δεινά που υπέστησαν, επιβεβαιώνουν κείμενα της περιόδου από στελέχη του Ερυθρού Σταυρού, από τα ημερολόγια της Χαλιντέ Αντιβάρ, από τις καταθέσεις Βρετανών και Γάλλων στρατιωτών που απελευθέρωσαν το ορφανοτροφείο και μίλησαν με τα παιδιά, και από τις διηγήσεις των μικρών Αρμενίων. Που αφότου είδαν τους γονείς τους να δολοφονούνται και τις αδελφές τους να βιάζονται, αναγκάστηκαν να υποφέρουν τα πάνδεινα για να αλλάξουν εθνική ταυτότητα- ο ορισμός της γενοκτονίας.
«Έτρωγαν τα κόκαλα των νεκρών φίλων τους»
ΠΡΙΝ ΠΕΘΑΝΕΙ το 1989, ο Κάρνιγκ Πάνιαν- που ήταν 6 ετών όταν έφθασε στην Αντούρα το 1916- κατέγραψε στα αρμένικα πως του άλλαξαν το όνομα και πως του έδωσαν έναν αριθμό, το 551, για ταυτότητα. «Κάθε απόγευμα γινόταν η υποστολή της τουρκικής σημαίας παρουσία και των 1.000
ορφανών που ήμασταν αναγκασμένα να φωνάζουμε “Ζήτω ο στρατηγός Πασά!” Αυτό ήταν το πρώτο μέρος. Μετά μας επέβαλαν τιμωρίες- η χειρότερη ήταν για όσους μιλούσαν αρμένικα: μας έκαναν φάλαγγα». Ο Πάνιαν περιέγραψε πως έπειτα από άγριους ξυλοδαρμούς ή λόγω σωματικής αδυναμίας, πολλά παιδιά πέθαναν. Τα έθαβαν πίσω από την παλιά εκκλησία. «Τη νύχτα τα τσακάλια και τα άγρια σκυλιά τα ξέθαβαν και σκόρπιζαν τα κόκαλά τους. Τα παιδιά που πήγαιναν στο κοντινό δάσος για να βρουν μήλα και άλλα φρούτα, έβρισκαν και τα κόκαλα. Τα έπαιρναν μαζί τους στο δωμάτιο και, μυστικά, τα άλεθαν για να φτιάξουν σούπα ή τα ανακάτευαν με δημητριακά για να γεμίσουν το στομάχι τους, καθώς ποτέ δεν υπήρχε αρκετό φαγητό. Έτρωγαν τα κόκαλα των νεκρών φίλων τους».
Διαβάστε ακόμη ...
Ρήγμα λόγω γενοκτονίας
Διπλωματία πάνω σε μια γενοκτονία
Του ΑΧΙΛΛΕΑ ΦΑΚΑΤΣΕΛΗ, Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Αν υπάρχει κάτι στο οποίο ομοφωνούν οι κατά τα άλλα αντιμαχόμενες κοσμικές και ισλαμικές πολιτικές δυνάμεις στην Τουρκία, αυτό είναι μια ιστορική βαρβαρότητα: η γενοκτονία των Αρμενίων.
Παιχνίδι με τη συμφωνία Τουρκίας-Αρμενίας κάνει τώρα ο Ερντογάν.
Ως η πρώτη σύγχρονη συστηματική εξόντωση ενός πληθυσμού, η γενοκτονία των Αρμενίων το 1915, έχει αναγνωριστεί ήδη από είκοσι χώρες στον κόσμο, παρά την οργισμένη και επίμονη άρνηση της Τουρκίας να αποδεχτεί τον όρο που την κατατρύχει.
Τώρα, το φάντασμα αυτής της γενοκτονίας επιστρέφει και στοιχειώνει την τουρκική πολιτική, καθώς επίκειται η αναγνώρισή της κι από ακόμη δύο χώρες. Είναι η Σουηδία και οι ΗΠΑ που εντός των επόμενων δύο εβδομάδων πρόκειται να φέρουν στα κοινοβούλιά τους ψηφίσματα που θα αναγνωρίζουν ως γενοκτονία τη μαζική σφαγή 1,5 εκατ. Αρμενίων από το αναδυόμενο τότε κράτος των νεοτούρκων.
Η εξέλιξη αυτή συσπειρώνει τις τουρκικές πολιτικές δυνάμεις σε συμπαγές μέτωπο, που επιχειρεί να αποτρέψει τις επικείμενες αναγνωρίσεις, ασκώντας πιέσεις με μοχλό σημαντικά εκκρεμή πολιτικά ζητήματα με ευρύτερο διεθνές ενδιαφέρον.
Η σουηδική αναγνώριση που χρονικά αναμένεται να προηγηθεί της αμερικανικής, έχει απασχολήσει την τουρκική διπλωματία η οποία, μεταφέροντας μηνύματα από όλες τις πολιτικές παρατάξεις, έσπευσε να προειδοποιήσει τη Σουηδία ότι οι διμερείς σχέσεις τους θα υποστούν βαρύ πλήγμα αν τελικά υπάρξει η αναγνώριση. Για τη Στοκχόλμη όμως, το θέμα αυτό αποτελεί μια τυπική διαδικασία, καθώς, ενόψει των βουλευτικών εκλογών του Σεπτεμβρίου, κάθε ψήφισμα που παραμένει εκκρεμές, πρέπει να τακτοποιηθεί με έγκριση ή απόρριψη.
Μιλά η προϊστορία
Αν και η προϊστορία δεν συνηγορεί υπέρ της αναγνώρισης, διότι παρόμοιο ψήφισμα είχε απορριφθεί από τη Βουλή το 2007, σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Υπέρ της αναγνώρισης τάσσεται το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα καθώς και οι δεξιοί εταίροι της κυβέρνησης συνασπισμού. Η αριθμητική λοιπόν δίνει αυτή τη φορά τις περισσότερες πιθανότητες στην αναγνώριση της γενοκτονίας.
Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, τα πράγματα επίσης είναι δυσοίωνα για την τουρκική πλευρά. Ενώ -εδώ και χρόνια- 44 πολιτείες των ΗΠΑ έχουν αναγνωρίσει με πολιτειακά ψηφίσματα τη γενοκτονία των Αρμενίων, το θέμα παραμένει ανοιχτό σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Τώρα, το σχετικό ψήφισμα που θα εισάγει στις 4 Μαρτίου στο Κογκρέσο προς έγκριση ο Δημοκρατικός πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, Χάουαρντ Μπέρμαν, θα καλεί να υιοθετηθεί επίσημα από την αμερικανική πολιτική ο όρος «γενοκτονία των Αρμενίων».
Ο Μπαράκ Ομπάμα, έχοντας ήδη αθετήσει τη σχετική προεκλογική του δέσμευση κατά την περυσινή προσπάθεια έγκρισης του ίδιου ψηφίσματος, αναμένεται ότι δεν θα κάνει το ίδιο και φέτος.
Από την πλευρά της, η Αγκυρα καταφεύγει στις συνήθεις διπλωματικές κινήσεις προκειμένου να αποτρέψει την αναγνώριση. Την περασμένη εβδομάδα πενταμελής τουρκική αντιπροσωπεία υψηλού επιπέδου και διακομματικής εκπροσώπησης βρέθηκε στην Ουάσιγκτον και επεδίωξε να παρέμβει αποτρεπτικά.
Πέρα από τις διπλωματικές πιέσεις, η Τουρκία χρησιμοποιεί ως μοχλό πίεσης και τα διεθνή ανοιχτά θέματα στα οποία εμπλέκεται. Συγκεκριμένα, προειδοποιεί τη σουηδική πλευρά και -κυρίως- την αμερικανική, ότι τυχόν αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων θα οδηγήσει σε ναυάγιο τη διαδικασία εξομάλυνσης των Τουρκοαρμενικών σχέσεων.
Η σχετική επισήμανση έγινε διά της διπλωματικής οδού προς τη σουηδική κυβέρνηση, και προσωπικά με μήνυμα του τούρκου υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου προς το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών. Το ζήτημα της εξομάλυνσης των διμερών σχέσεων Τουρκίας-Αρμενίας συνδέεται με το μέλλον του ζητήματος Ναγκόρνο-Καραμπάχ, που με τη σειρά του επηρεάζει τις εξελίξεις σε σημαντικά ενεργειακά προγράμματα στα οποία εμπλέκονται αμερικανικά, ρωσικά και ευρωπαϊκά συμφέροντα.
Για τον τούρκο πρωθυπουργό Ταγίπ Ερντογάν οι εξελίξεις φαίνεται να οδηγούν σε μονόδρομο, από τον οποίο θα αποκομίσει βραχυπρόθεσμα πολιτικά οφέλη: σε περίπτωση αναγνώρισης, η ακύρωση των πρωτοκόλλων εξομάλυνσης με την Αρμενία -κατά την προειδοποίηση της Αγκυρας- θα ενισχύσει τον τουρκικό εθνικισμό και το ηγετικό προφίλ του Ερντογάν. Το ίδιο θα συμβεί και αν δεν προχωρήσουν οι αναγνωρίσεις.
Ρήγμα λόγω γενοκτονίας
Του ΑΧΙΛΛΕΑ ΦΑΚΑΤΣΕΛΗ, Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Μπορεί στο φυσικό περιβάλλον ένας μικρός σεισμός να προκαλεί ασθενείς δονήσεις, αλλά στο πολιτικό αντίστοιχό του ακόμη και μια αδύνατη δόνηση μπορεί να προκαλέσει ισχυρότατους τριγμούς. Αυτό είναι το δίδαγμα από την απόφαση της Επιτροπής Εξωτερικών της αμερικανικής Βουλής, να εγκρίνει, την περασμένη Πέμπτη, ψήφισμα που αναγνωρίζει ως γενοκτονία τη σφαγή 1,5 εκατ. Αρμενίων από τις ορδές της τότε θνήσκουσας οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Δημόσια εκτέλεση Αρμενίων στην Πόλη το 1915
Μια έγκριση που, χωρίς να διαθέτει την ισχύ και την αίγλη νόμου, θα συνιστά τη χρήση του όρου «γενοκτονία» σε κάθε επίσημη αναφορά της αμερικανικής διπλωματίας στη σφαγή εκείνη. Το αν και πώς θα συμβεί αυτό, θα το παρακολουθήσει η διεθνής κοινότητα στις 24 Απριλίου, όταν ο πρόεδρος Ομπάμα θα κληθεί να μιλήσει ενώπιον αρμενικού κοινού στις ΗΠΑ, κατά την ετήσια τελετή της επετείου της γενοκτονίας.
Στο μεταξύ, αυτό το αμβλυμένο από το χρόνο και τις νέες προτεραιότητες ζήτημα προκαλεί ισχυρότατους κραδασμούς: η Τουρκία ανακαλεί τον πρέσβη της στην Ουάσιγκτον, οι Αμερικανοί σπεύδουν να δηλώσουν πίστη προς την Αγκυρα και ταυτόχρονα θερμοί υποστηρικτές της τουρκοαρμενικής προσέγγισης, η οποία ήδη προεξοφλείται απολεσθείσα.
Ολα δείχνουν ότι το τρίγωνο Ουάσιγκτον-Αγκυρα-Ερεβάν τρίζει καθώς οι πλευρές του λυγίζουν υπό το βάρος μιας ιστορικής αναγκαιότητας, που εξωραΐζεται ως ηθική υποχρέωση της αμερικανικής πολιτικής. Οι 23 από τους 45 βουλευτές που ενέκριναν το ψήφισμα, το έκαναν «για να προσεταιριστούν το ισχυρό αρμενικό λόμπι στις ΗΠΑ» σημειώνει η έγκυρη «Whasington Post», που κυνικά ειρωνεύεται «ιδού πώς ένα παλαιό πρόβλημα μετατρέπεται σε σημερινό».
Λεπτές ισορροπίες
Τι πρόβλημα; Αυτό που είχαν αντιμετωπίσει οι κυβερνήσεις Κλίντον και Μπους, και τώρα του Ομπάμα. Να αναγνωρίσουν τη γενοκτονία, αλλά με τρόπο που να μην πλήξει τις αμοιβαία συμφέρουσες αμερικανοτουρκικές σχέσεις και να μη διαταράξει τις εξελίξεις στην ευαίσθητη περιοχή του Ν. Καύκασου μέσα από μια ρήξη στην τουρκοαρμενική προσέγγιση.
Πρόκειται για ένα παζλ πολιτικής υστερίας. Που τροφοδοτείται κυρίως από τον εθνικιστικό φανατισμό και την κρίσιμη εσωτερική πολιτική συγκυρία στην Τουρκία και δευτερευόντως από την αμερικανική ιδιαιτερότητα της δράσης και των αναμετρήσεων των λόμπι.
* Για την Αγκυρα, δεν είναι η καλύτερη στιγμή για να οξυνθεί ο αντιαμερικανισμός και να πληγεί η αξιοπιστία της εξωτερικής πολιτικής της. Το 2007, που είχε ξαναπαιχτεί το ίδιο έργο με έγκριση του ψηφίσματος από τη Βουλή αλλά μπλοκάρισμά της στο Κογκρέσο, μόνο 9 τοις εκατό των Τούρκων δήλωναν φιλοαμερικανοί φέρνοντας την Τουρκία στην κορυφή της λίστας του αντιαμερικανισμού. Αν συμβεί κάτι ανάλογο και τώρα, ο Ερντογάν θα δυσκολευτεί να εκπληρώσει τις αμερικανοκεντρικές επιλογές του στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ και στο Νότιο Καύκασο, ενώ θα αποδυναμωθεί στο εσωτερικό πολιτικό μέτωπο.
* Για τους Αμερικανούς, επίσης, τα πράγματα δεν είναι απλά. Ο Ομπάμα, έχοντας δηλώσει ως υποψήφιος «δεσμεύομαι ως πρόεδρος να αναγνωρίσω την αρμενική γενοκτονία», μπορεί να τσίμπησε τις ψήφους της αρμενικής κοινότητας στις ΗΠΑ, αλλά τώρα διακυβεύει την αξιοπιστία του. Το αληθινό δράμα όμως παίζεται στα γραφεία πολυεθνικών όπως η Lo-ckheed, η Boeing, η Raytheon, η United Techno-logies και η Northrop Grum-man, που παζαρεύουν με την Τουρκία πωλήσεις όπλων.
Χαμόγελα στο Ερεβάν
Ετσι πριν από το τηλεφώνημα της Χίλαρι Κλίντον προς τον πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Χάουαρντ Μπέρμαν, να μην εγκριθεί το ψήφισμα, είχαν προηγηθεί ανάλογες πιέσεις από τις εταιρείες.
Με την Αρμενία να παρακολουθεί διακριτικά, χαμογελώντας με ικανοποίηση και περιμένοντας το επόμενο, οριστικό βήμα για έγκριση του ψηφίσματος και από το Κογκρέσο, επιλέγεται από όλες τις πλευρές η πολιτική της σύγχυσης.
Ο Ερντογάν εμφανίζεται ως οφείλει οργισμένος, απειλώντας με διάλυση τα τουρκοαρμενικά συμβόλαια φιλίας και με κρίση στο αμερικανοτουρκικό ειδύλλιο, ενώ η Ουάσιγκτον αφήνει να διαρρεύσει ότι η αναγνώριση της γενοκτονίας, όπως το 2007 έτσι και τώρα, δεν θα πάει στην ολομέλεια του Σώματος.
Κραυγές και ψίθυροι δηλαδή, που μπορεί να μεταβάλλουν προς στιγμή την επικοινωνιακή εικόνα του τριμερούς διπλωματικού παίγνιου, αλλά που δεν μπορούν να το ανατρέψουν, διότι οι γεωπολιτικές συνιστώσες του τριγώνου ΗΠΑ-Τουρκία-Αρμενία είναι πολύ ισχυρότερες από οποιαδήποτε πολιτική ηθικολογία.
ΤΟΥΡΚΙΑ Η ΑΝΑΚΛΗΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΜΕΝΙΚΟ, ΤΟΥ ΠΡΕΣΒΕΥΤΗ ΤΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ «ΑΓΧΩΝΕΙ» ΤΟΝ ΛΕΥΚΟ ΟΙΚΟ
Η κυβέρνηση Ομπάμα λυπάται...
Του ΑΡΗ ΑΜΠΑΤΖΗ, Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Στα τελάρα από χθες το εποχιακό φρούτο των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, αλλά τούτη τη φορά είναι συγκριτικά πιο έντονη η αντίδραση της Αγκυρας στο γεγονός ότι για άλλη μία φορά πέρασε από επιτροπή της αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων το σχέδιο απόφασης για τη Γενοκτονία των Αρμενίων την περίοδο 1915-1923.
Ενω η αμερικανική πρεσβεία στην Αγκυρα βρισκόταν σε κατάσταση πολιορκίας από διαδηλωτές, ο Αμερικανός πρεσβευτής, που κλήθηκε στο τουρκικό υπ. Εξωτερικών, δήλωνε ότι η κυβέρνηση Ομπάμα ήταν εναντίον της απόφασης για τη Γενοκτονία των Αρμενίων στο Κογκρέσο (φωτ. Reuters)
Σε τουρκική κυβερνητική ανακοίνωση, που εκδόθηκε προχθές τη νύχτα λίγα λεπτά μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος της ψηφοφορίας, εκφράστηκε «σοβαρή ανησυχία για το ότι το σχέδιο απόφασης που εγκρίθηκε από την Επιτροπή παρ' όλες τις προειδοποιήσεις μας θα ζημιώσει τις σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και των ΗΠΑ και θα ανακόψει τις προσπάθειες που καταβάλλονται για την ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ της Τουρκίας και της Αρμενίας».
Στην ανακοίνωση υπογραμμίστηκε επίσης ότι «η απόφαση αυτή, η οποία θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τις προσπάθειες που καταβάλλουμε με τις ΗΠΑ στο πλαίσιο μας ευρείας κοινής ατζέντας, υποδεικνύει δυστυχώς και την έλλειψη στρατηγικού οράματος».
«Σφίγγα» ο Νταβούτογλου
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου, απαντώντας χθες στην ερώτηση αν τίθεται θέμα μείωσης της τουρκικής στρατιωτικής δύναμης στο Αφγανιστάν ή ακύρωσης κάποιων συμφωνιών αγοράς στρατιωτικού εξοπλισμού από τις ΗΠΑ, είπε ότι «όλα αυτά θα τα δούμε αφού έλθει ο πρεσβευτής μας, ενώ θα το συζητήσουμε και στο υπουργικό συμβούλιο».
Αναφερόμενος στις πιθανές επιπτώσεις της απόφασης στις τουρκοαρμενικές σχέσεις, ο Νταβούτογλου είπε ότι «με την απόφαση κινδυνεύει όχι να καθυστερήσει αλλά να σταματήσει η διαδικασία». Ο υπουργός αναφερόταν ουσιαστικά στη διαδικασία έγκρισης από πλευράς Τουρκίας των πρωτοκόλλων που έχουν υπογραφεί με την Αρμενία. Επί του ίδιου θέματος ο υπουργός είπε πως «η Τουρκία ποτέ δεν έχει λάβει αποφάσεις κάτω από πίεση». Στην προκειμένη περίπτωση η πίεση είναι αυτή που ασκείται από πλευράς Ουάσιγκτον για την έγκριση των πρωτοκόλλων.
«Συγγνώμη» Τζέφρεϊ
Ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Αγκυρα Τζέιμς Τζέφρεϊ κλήθηκε χθες στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών. Ο πρεσβευτής δήλωσε πως η αμερικανική κυβέρνηση είναι εναντίον της προώθησης του σχεδίου απόφασης στο Κογκρέσο.
Το ίδιο σχέδιο είχε υπερψηφιστεί στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων και το 2007 και μάλιστα με ψήφους 27 έναντι 21, ενώ κατά την προχθεσινή ψηφοφορία οι ψήφοι υπέρ ήταν 23 έναντι 22. Είχε αντιδράσει και τότε η Αγκυρα. Με παρέμβαση όμως της τότε αμερικανικής κυβέρνησης Μπους, το σχέδιο δεν είχε προωθηθεί στο Κογκρέσο, πράγμα που είχε συμβεί και το 2000.
Ο βαθμός της έντασης της τουρκικής αντίδρασης σήμερα οφείλεται, πρώτον, στο τουρκοαρμενικό πολιτικό ζήτημα και δεύτερον, στο γεγονός ότι η τουρκική πλευρά έδειξε ότι περίμενε μάλλον απόρριψη του σχεδίου στην αμερικανική επιτροπή.*
Αρμενία: Εκτιμούμε την απόφαση
Περιχαρής η Αρμενία χαιρέτισε την απόφαση, με την οποία η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Αμερικανικής Βουλής χαρακτήρισε Γενοκτονία τη σφαγή 1.500.000 Αρμενίων από τους Τούρκους την οκταετία 1915-1923, παρά το ότι τώρα δημιουργούνται εμπόδια στο δρόμο που είχαν ανοίξει Αγκυρα και Ερεβάν για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων. «Εκτιμούμε πολύ την απόφαση» δήλωσε ο Αρμένιος υπουργός Εξωτερικών Εντουάρντ Ναλμπαντιάν. «Είναι μια νέα απόδειξη της προσήλωσης του αμερικανικού λαού στις παγκόσμιες, ανθρώπινες αξίες και ένα σημαντικό βήμα προς την αποτροπή των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας» δήλωσε ο υπουργός.
Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει τέτοιο αριθμό νεκρών. Θεωρεί ότι εκείνη την οκταετία 300.000 έως 500.000 άτομα χάθηκαν εν μέσω του χάους της διάλυσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά δεν εξοντώθηκαν στο πλαίσιο ειδικής εκστρατείας. Απορρίπτει τον όρο Γενοκτονία, τον οποίον αναγνωρίζουν η Γαλλία, ο Καναδάς και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
(Πηγή: Γαλλικό Πρακτορείο)
ΜΙΓΚΙΡΝΤΙΤΣ ΜΑΡΚΟΣΙΑΝ Ο ΑΡΜΕΝΙΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΑΜΕΝΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΣ
«Δεν πρέπει να αυτοαπομονώνεται ο μειονοτικός»
Του ΑΡΗ ΑΜΠΑΤΖΗ, Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Ο συγγραφέας Μιγκιρντίτς Μαρκοσιάν γεννήθηκε το 1938 στο Ντιγιάρμπακιρ της νοτιοανατολικής Τουρκίας. Μετά το τουρκικό δημοτικό σχολείο στο Ντιγιάρμπακιρ, συνέχισε σε αρμενικά γυμνάσια και λύκεια στην Πόλη. Υπήρξε στη συνέχεια καθηγητής και διευθυντής ενός από τα σχολεία αυτά.
«Πάντα υπήρχε διαφορά μεταξύ Αρμενίων και Ελλήνων. Θυμάμαι τότε στην Πόλη, οι Αρμένιοι, τα νέα παιδιά, μεταξύ τους μιλούσαν τουρκικά, όταν περνούσα μπροστά από ελληνικά σχολεία, άκουγα τα Ρωμιόπαιδα να μιλούν ελληνικά»§Φωτογραφία του Αρά Γκιουλέρ
Το συγγραφικό του έργο άρχισε το 1984 με συλλογή διηγημάτων στην αρμενική γλώσσα. Στη συνέχεια άρχισε να γράφει και στην τουρκική. Το 1992 κυκλοφόρησε το πρώτο τουρκικό βιβλίο. Το 2006 κυκλοφόρησε το τελευταίο του μυθιστόρημα με τίτλο «Χάντρες Κομπολογιού».
Υπήρξε διευθυντής (1966-1972) της αρμενικής Θεολογικής Σχολής στην Κωνσταντινούπολη, της παρόμοιας με τη Σχολή της Χάλκης σχολής Θεολογίας, το κλείσιμο της οποίας προηγήθηκε μάλιστα κατά μερικά χρόνια αυτού της σχολής της Χάλκης. Εκφράζει με το έργο του ένα χαμένο πολιτισμό της Μικρασίας, τον αρμενικό.
Να φανταστεί κανείς ότι πρόκειται για συγγραφέα που έμαθε τη μητρική του γλώσσα στο γυμνάσιο. Αυτό και πολλά άλλα, όπως η πορεία των Αρμενίων και η σχέση τους με τη θρησκεία, ήταν θέματα που κουβεντιάσαμε με τον Μαργκοσιάν στην Κωνσταντινούπολη.
Ποιοι ήταν οι λόγοι για την ίδρυση της Θεολογικής Σχολής στην Πόλη;
«Η σχολή ιδρύθηκε το 1953 και λειτούργησε με σκοπό να μάθουν οι Αρμένιοι της Μικρασίας τη μητρική τους γλώσσα. Στο Ντιγιάρμπακιρ, για παράδειγμα, οι μεγάλοι μιλούσαν αρμενικά, δίχως να έχουν πάει σε κάποιο σχολείο. Εμείς οι μικροί δεν ξέραμε την αρμενική. Είχαμε πάει σε τουρκικά σχολεία. Οι μεγάλοι μιλούσαν και κουρδικά. Αυτό ίσχυε στο Ντιγιάρμπακιρ, στο Σίιρτ, στη Μαλάτια, στο Τόκατ, στο Ελαζιγ. Η Θεολογία όμως δεν προκάλεσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Δεν υπήρχαν και εκπαιδευτικοί. Δεν ικανοποίησε κανέναν. Εκλεισε το 1967. Δεν υπήρχαν μαθητές και οι αρχές έκλεισαν τη σχολή προβάλλοντας αυτό ώς δικαιολογία».
Πρώτα η ταυτότητα
Μπορούμε όμως να πούμε ότι οι Αρμένιοι υπήρξαν κάπως πιο «κοσμικοί» σε σχέση με τους Ελληνες της Πόλης;
«Οι παπάδες έρχονταν τότε στο Ντιγιάρμπακιρ για να συγκεντρώσουν παιδιά ώστε να πάνε αυτά στο σχολείο στην Πόλη. Ο κόσμος δεν ήθελε να γίνουν παπάδες τα παιδιά. Ηδη έχουμε σχεδόν τελειώσει, σκέφτονταν, να γίνουν και παπάδες τα παιδιά; Το 1915, όπως θέλετε ονομάστε το, προκάλεσε μεγάλο πόνο. Το αποτέλεσμα ήταν να κλειστούν οι Αρμένιοι στον εαυτό τους. Και εκεί στηρίχθηκαν στην εκκλησία. Σχεδόν δίπλα σε κάθε εκκλησία υπήρχε και ένα σχολείο. Ηταν η εκκλησία στήριγμα για την ταυτότητα του Αρμένιου. Αλλά περισσότερο από την πίστη, αυτό είχε να κάνει με την ταυτότητά του. Δηλαδή, οι Αρμένιοι δεν υπήρξαν έντονα πιστοί.
Πάντα υπήρχε μια διαφορά μεταξύ Αρμενίων και Ελλήνων. Θυμάμαι, όταν και τότε στην Πόλη οι Αρμένιοι, τα νέα παιδιά, μεταξύ τους μιλούσαν τουρκικά, όταν περνούσα μπροστά από ελληνικά σχολεία άκουγα τα Ρωμιόπαιδα να μιλούν ελληνικά».
Πώς είναι να μαθαίνει κανείς τη μητρική του γλώσσα αργότερα ή να γράφει λογοτεχνικά κείμενα και σε δύο γλώσσες μαζί;
«Είναι κάπως πληκτικό να μαθαίνεις τη μητρική σου γλώσσα αργότερα. Οταν ήρθαμε στην Κωνσταντινούπολη από το Ντιγιάρμπακιρ, άρχισα να μαθαίνω μια γλώσσα που δεν ήξερα. Πρώτα απ' όλα υπάρχει το ψυχολογικό πρόβλημα του παιδιού που προσπαθεί να μάθει τη γλώσσα του. Σε απομονώνουν, γίνεσαι περίγελος και ορισμένες φορές δεν καταλαβαίνουν οι άλλοι αυτά που λες. Εγώ προσπάθησα να το ξεπεράσω αυτό διαβάζοντας όλο και περισσότερο. Διαβάζοντας ακόμη και βιβλία που δεν καταλάβαινα. Προσπαθούσα να μάθω τη γλώσσα μου και τα κατάφερα. Αρχισα να γράφω αρμενικά. Μετά δύο χρόνια προσπάθησα να γράψω κάποια λογοτεχνικά κείμενα. Τα πρώτα μου βιβλία είναι αρμενικά. Μετά ήρθε μια πρόταση να βγουν τα βιβλία στα τουρκικά. Και έγινε καλό, γιατί τα ξαναέγραψα, δεν τα μετέφρασα. Πρόσθεσα και κάποια πράγματα. Στο σχολείο, στη Θεολογική Σχολή, 13 χρόνια μετά την αποφοίτησή μου διορίστηκα καθηγητής και δίδαξα αρμενική γλώσσα και φιλολογία».
«Η κουλτούρα έχει εξαφανιστεί»
Είχαν απήχηση τα βιβλία σας στην Αρμενία;
«Πωλήθηκαν πολύ λίγα».
Γιατί;
«Είναι θέμα ενδιαφέροντος. Για πολλά χρόνια δεν υπήρχαν σχέσεις με την Αρμενία. Κάποτε έρχονταν κάποια βιβλία από την Αρμενία, επί Σοβιετικής Ενωσης. Μετά όμως φυσικά υπήρξε ενδιαφέρον. Πήγα μάλιστα και στην Αρμενία και μίλησα για τα βιβλία. Εδώ όμως στην Πόλη, τα αρμενικά βιβλία μου έχουν κάνει πέντε εκδόσεις. Το μήνυμα που βγαίνει από το βιβλίο μου είναι η κουλτούρα που έχει εξαφανιστεί στο Ντιγιάρμπακιρ. Αυτό περιγράφω. Σαν να έβγαλα κάτι μέσα από τη λάσπη και το ανέδειξα. Εάν έγραφα κάτι με τη φαντασία μου, δεν θα είχε τόσο ενδιαφέρον».
Σας έχουν χαρακτηρίσει Αρμένιο Γιασάρ Κεμάλ ή Καζαντζάκη...
«Ναι, το έχουν πει αυτό για μένα».
Αυτό που λέτε ότι τελείωσε, όταν πάρει τη μορφή λογοτεχνίας, και έχοντας υπόψη και τους σημερινούς Αρμένιους, μήπως δεν τελείωσε;
«Οταν έχετε απώλειες, βάζετε τα πράγματα σε μια ζυγαριά. Εάν δούμε τη ζυγαριά μέσα στην ιστορική πορεία, έχουμε χάσει πολλά πράγματα. Πράγματα δίχως επιστροφή, υλικά και ηθικά. Αυτά που περιγράφω εγώ, είναι πολύ μικρό μέρος αυτών που έχουμε χάσει. Παρ' όλα αυτά, προκαλεί ενδιαφέρον».
Εάν δεν υπάρχει όμως κάποιος άλλος που το κάνει, τότε αυτό έχει μεγάλη αξία.
«Δεν υπάρχει, αλλά ως εξής. Μέχρι το 1915 δεν υπήρχαν Αρμένιοι λογοτέχνες, που να ασχολούνται λογοτεχνικά με το θέμα αυτό της υπαίθρου. Λόγου χάρη, ο Χαγκόπ Μιντζούρι. Εγώ είμαι ο τελευταίος κρίκος στην αλυσίδα αυτή».
Κατά κάποιον τρόπο μιλάμε για μια αλυσίδα της αρμενικής εκδοχής στην ονομαζόμενη «λογοτεχνία της υπαίθρου» στην Τουρκία;
«Ναι, αλλά αυτά που περιγράφω εγώ, είναι μεν το Ντιγιάρμπακιρ, αλλά δεν είναι το χωριό. Δεν γράφω τον αγρό. Γράφω για το σιδεράδικο του θείου μου και φτιάχνω εκεί δρεπάνια. Κατά κάποιον τρόπο αλλάζω κοινωνική τάξη. Είναι μεν ύπαιθρος, αλλά, έστω και σε μικρές διαστάσεις, μιλάμε για πόλη. Γράφω για τους μικροεπαγγελματίες και τα μαγαζιά. Για τον μπακάλη, τον μυλωνά, τον ράφτη».
Ο πολιτισμός των μειονοτικών
Τι λέτε για τις μειονότητες στην Τουρκία και την ιστορία τους στα πολιτιστικά πράγματα της χώρας;
«Από πλευράς χριστιανικών μειονοτήτων ήταν, για παράδειγμα, φυσιολογική η παρουσία της γυναίκας στο θέατρο, πράγμα που δεν μπορούσε να γίνει για την πλειοψηφία, δηλαδή τους μουσουλμάνους. Αλλά πιστεύω ότι όσο λάθος είναι να παραπονιέται ο μειονοτικός για την όποια απομόνωσή του, άλλο τόσο λάθος είναι και να περηφανεύεται γι' αυτή του την παρουσία στα καλλιτεχνικά πράγματα. Δηλαδή, είναι λάθος να είναι εσώκλειστες οι μειονότητες, οι μειονοτικοί να κρύβουν τα ονόματά τους κ.λπ. Το ζητούμενο είναι να είναι κανείς συνειδητός. Σαφώς υπήρξαν φάσεις σημαντικές που προκάλεσαν φόβο. Υπάρχει το 1915, τα γεγονότα της 6ης-7ης Σεπτεμβρίου 1955, ο Φόρος Περιουσίας κ.λπ. Πρέπει να είναι συνειδητοποιημένος ο μειονοτικός, να γνωρίζει την όποια αξία του και να μην αυτοαπομονώνεται. Σαφώς και υπάρχουν ζητήματα δικαιωμάτων. Και σε αυτό πιστεύω ότι επιδρά θετικά η ευρωπαϊκή διαδικασία της Τουρκίας». *
Άποψη: Η γενοκτονία των Αρμενίων
Εκπληξη, απορία και οργή προκάλεσε το άρθρο της 30ής Απριλίου 2009, του εκδότη της «Καθημερινής» κ. Αντώνη Καρκαγιάννη, με τίτλο: Η λέξη «γενοκτονία», με το οποίο, ούτε λίγο ούτε πολύ, επιχειρηματολογεί και προσπαθεί να μας πείσει ότι η σφαγή, η εξολόθρευση, η εξόντωση ενάμισι εκατομμυρίου Αρμενίων, το 1915 από την Τουρκία, δεν είναι γενοκτονία! Ο συντάκτης ξεκινά το άρθρο του αναφέροντας ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα «πιθανόν έκανε λάθος όταν υποσχέθηκε (αν υποσχέθηκε) ότι θα αναγνωρίσει ως γενοκτονία τη σφαγή 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων από τους Τούρκους...» και σε μια «ελαφρά, αλλά και πολύ ουσιαστική αναδίπλωση σε σχέση με όσα έλεγε κατά την προεκλογική περίοδο», ορθώς «δεν επανέλαβε το σφάλμα» να κάνει χρήση του όρου γενοκτονία!
Ασφαλώς, δικαίωμα του Αμερικανού προέδρου είναι να εκφράζεται όπως ο ίδιος κρίνει, όπως και δικαίωμα του αρθρογράφου είναι να συμφωνεί ή να διαφωνεί μαζί του. Επειδή, όμως, αμφισβητεί το αν ο Ομπάμα υποσχέθηκε προεκλογικά ότι, ως πρόεδρος, θα αναγνωρίσει τη γενοκτονία, αξίζει να επισημάνουμε τα εξής: ως γερουσιαστής ο Μπαράκ Ομπάμα, από το 2005, συνυπέγραφε επιστολές προς τον τότε πρόεδρο Μπους, ζητώντας την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων (18/04/2005, 20/04/2006), υπέβαλλε σειρά σχετικών ερωτήσεων προς την υποψήφια πρέσβη των ΗΠΑ στην Αρμενία (19/06/2008), απέστειλε επιστολή διαμαρτυρίας προς την Κοντολίζα Ράις με τεκμηριωμένες για τη γενοκτονία απόψεις (28/07/2006), ενώ και ως υποψήφιος πρόεδρος επανειλημμένα διατύπωσε την ίδια άποψη (19/01/2008, 21/09/2008).
Ο αρθρογράφος, στη συνέχεια, αποπειράται ανεπιτυχώς να τεκμηριώσει τη διαφορά μεταξύ των σφαγών των Αρμενίων, ως «πολιτικής πράξης», στην Οθωμανική Τουρκία και της γενοκτονίας, ισχυριζόμενος ότι: «...Οι Αρμένιοι στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ανέπτυξαν ποικιλόμορφη πολιτική δράση και... μοιραία ήρθαν σε σύγκρουση με την αυτοκρατορία, η οποία απάντησε με τη λογική της υπέρτερης δύναμης, σφάζοντας 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους...».
Μα, ακριβώς αυτή η «πολιτική πράξη», ο σχεδιασμός σε κρατικό επίπεδο και στη συνέχεια η εκτέλεση του σχεδίου εξόντωσης ενός ολόκληρου λαού, συνιστά και τεκμηριώνει τον όρο γενοκτονία. Και ειρήσθω εν παρόδω ότι οι Αρμένιοι δεν «ανέπτυξαν» απλώς «ποικιλόμορφη πολιτική δράση, επιδιώκοντας την εθνική τους συγκρότηση και ανεξαρτησία», οι Αρμένιοι διεξήγαγαν εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, όπως και οι Ελληνες το 1821 και άλλοι υπόδουλοι στους Τούρκους λαοί, και χάρις σε αυτόν τον αγώνα, κατόρθωσαν, μετά από επτά αιώνες σκλαβιάς, να αποκτήσουν μια πολύ συρρικνωμένη μεν, αλλά ελεύθερη πατρίδα...
Ο κ. Καρκαγιάννης επιχειρώντας να εξηγήσει ότι ο όρος γενοκτονία δεν ταιριάζει στην περίπτωση των Αρμενίων, φάσκει και αντιφάσκει, για να καταλήξει ότι η γενοκτονία έχει να κάνει «...με τα δικαιώματα του ανθρώπου, αυτά που πηγάζουν από την ανθρώπινη υπόσταση, ανεξάρτητα από τη θρησκεία, την εθνότητα, την τάξη, τη φυλή, το χρώμα ή οποιαδήποτε άλλη συλλογικότητα...». Ας κάνει τον κόπο να διαβάσει τον ορισμό της στα άρθρα 1 και 2 της σχετικής συνθήκης του ΟΗΕ, για να διαπιστώσει πόσο αυτός ταυτίζεται με την περίπτωση των Αρμενίων. Δυστυχώς, οι Αρμένιοι είχαν το θλιβερό προνόμιο να καταστούν πρώτοι, θύματα ενός εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας, που δεν είχε ακόμη νομικό ορισμό.
Πράγματι, ο ορισμός της γενοκτονίας και η σχετική Σύμβαση του ΟΗΕ είναι μεταγενέστερη των γεγονότων του 1915. Εμπνευστής του όρου υπήρξε ο διακεκριμένος Πολωνο-εβραίος νομικός Ράφαελ Λέμκιν, ο οποίος, ως μελετητής των μαζικών σφαγών των Αρμενίων, εισηγήθηκε τη χρήση του όρου στη Λίγκα των Εθνών, ώστε να καταδικαστεί αυτό που αποκαλούσε βαρβαρότητα και βανδαλισμό, ενώ στη συνέχεια υπήρξε και ο συντάκτης του σχεδίου της Συνθήκης του ΟΗΕ για την Πρόληψη και την Τιμωρία του Εγκλήματος της Γενοκτονίας (8/12/1948), αφού είχε πλέον συντελεστεί και το Ολοκαύτωμα των Εβραίων!
Η ανυπαρξία, ωστόσο, του νομικού όρου της γενοκτονίας δεν εμπόδισε ξένους αξιωματούχους, που υπηρετούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, να περιγράψουν με ακρίβεια τη μαζική εξόντωση των αρμενικών πληθυσμών. Μεταξύ αυτών ο πρέσβης των ΗΠΑ, Χένρι Μόργκενταου, που σε τηλεγράφημά του της 20ής Ιουλίου 1915 προς την κυβέρνησή του, καταγγέλλει την «εκστρατεία εξόντωσης μιας φυλής» (campaign of race extermination), ο σπουδαίος Βρετανός ιστορικός της εποχής Αρνολντ Τόινμπι (1889 - 1975), που αφιερώνει ολόκληρο βιβλίο με τίτλο «Οι Αρμενικές Φρικαλεότητες: Η Δολοφονία ενός Εθνους» (The Armenian Atrocities: The Murder of a Nation) και πολλοί άλλοι, που χάριν συντομίας αδυνατούμε να αναφέρουμε.
Η διεθνής βιβλιογραφία και τα κρατικά αρχεία πολλών χωρών βρίθουν μαρτυριών για το ειδεχθές έγκλημα, που διαπράχθηκε εναντίον του αρμενικού λαού.
Χάρις στον αγώνα που διεξάγει ο λαός μας σε διεθνές επίπεδο, η Γενοκτονία των Αρμενίων έχει ήδη αναγνωρισθεί από διεθνείς οργανισμούς, κράτη και εθνικά κοινοβούλια, μεταξύ των οποίων και τα κοινοβούλια της Ελλάδας (25/4/1996) και της Κύπρου (29/4/1982), όπως και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (18/6/1987). Και αργά ή γρήγορα θα αναγκασθεί και η ίδια η Τουρκία να αναγνωρίσει το έγκλημα που διέπραξε και θα αποβούν άκαρπες οι απεγνωσμένες προσπάθειές της για διαστρέβλωση της ιστορικής αλήθειας.
Συμβαίνει, όμως και το εξής περίεργο και εντελώς ανεξήγητο για μας γεγονός: ο ίδιος συντάκτης, ο κ. Καρκαγιάννης, που αμφισβητεί σήμερα τη Γενοκτονία των Αρμενίων, στις 17 Απριλίου 2005 υπογράφει μακροσκελέστατο άρθρο στην «Καθημερινή» με τίτλο: «Η γενοκτονία των Αρμενίων, η πρώτη φρικιαστική εθνοκάθαρση του 20ού αιώνα», και μεταξύ άλλων, σημειώνει: «Στις δύο γενοκτονίες του 20ού αιώνα, οι Εβραίοι και οι Αρμένιοι εξοντώθηκαν επειδή ήσαν Εβραίοι και Αρμένιοι»! Και γλαφυρά περιγράφει πώς και γιατί σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε η γενοκτονία από τους Νεότουρκους, που ήθελαν να συγκροτήσουν ένα εθνικά ομοιογενές κράτος.
Τι συμπέρασμα να βγάλει κανείς;
Τι μεσολάβησε στο διάστημα των τεσσάρων ετών, για να αλλάξει άρδην την άποψή του ο αρθρογράφος.
Πώς, έτσι αβασάνιστα υιοθετείται σχεδόν εξ ολοκλήρου η τουρκική επιχειρηματολογία, που αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια και σπέρνει το επικίνδυνο σπόρο του αρνητισμού;
Εξ ονόματος όλων των Ελληνο-Αρμενίων και του αρμενικού λαού στο σύνολό του, εκφράζουμε τη βαθιά μας λύπη, αλλά και την οργή μας για το άρθρο του κ. Καρκαγιάννη.
Αναμένουμε την αποκατάσταση της αλήθειας και... τη συγγνώμη!
Αρμενική Εθνική Επιτροπή Ελλάδος
Χρήσιμες συνδέσεις για το θέμα ...
www.en.wikipedia.org/wiki/Armenian_Genocide
www.armenian-genocide.org/
www.armeniapedia.org/index.php?title=Armenian_Genocide
www.en.wikipedia.org/wiki/Armenia
www.omniglot.com/writing/armenian.htm
http://www.armeniadiaspora.com/
http://en.wikipedia.org/wiki/Armenian_diaspora_in_Europe
